اثر رقابت درون گونه ای بر پارامترهای زیستی و شایستگی Habrobracon hebetor Say
کد مقاله : 1066-24IPPC (R3)
نویسندگان
1دانشگاه بوعلی سینا همدان- دانشکده کشاورزی، گروه گیاه پزشکی
2دانشگاه بوعلی سینا همدان
چکیده
دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
رقابت درون گونه‌ای می‌تواند در اندازه و شکل‌دهی به ساختارهای جامعه و تعیین شایستگی افراد نقش داشته باشد، به علاوه درک چگونگی تاثیر رقابت در کاهش جمعیت آفات و میزان موفقیت پروژه‌های کنترل بیولوژیک بسیار مهم است. رقابت میان لاروهای پارازیتوئید به دلیل ایجاد تغییرات کمی و کیفی میزبان، بر رشد و شایستگی، میزبان یابی، ظرفیتهای تولید مثلی و هماهنگی فنولوژیکی با میزبان در افراد بالغ تاثیر می‌گذارد. پژوهش حاضر به منظور تعیین پارامترهای زیستی زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor Say در دو وضعیت رقابتی (یک لارو شب پره مدیترانه‌ای آرد Ephestia kuehniella Zeller به عنوان میزبان به ازای هشت لارو زنبور پارازیتوئید) و بدون رقابت (یک لارو E. kuehniella به ازای یک لارو زنبور پارازیتوئید) و تعیین شایستگی حشرات کامل در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10±70 درصد و دوره نوری 16 به 8 ساعت تاریکی درون ژرمیناتور انجام شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش جدول زندگی سن ـ مرحله دو جنسی (Age –Stage, two sex life table theory) تجزیه و تحلیل گردید. بر این اساس، نشان داده شد که، رقابت درون گونه‌ای اثر منفی بر پارامترهای زیستی این پارازیتوئید دارد، به طوری‌که طول دوره زیستی برای مراحل تخم، لارو، شفیره و طول عمر حشرات کامل نر و ماده در حالت رقابتی به ترتیب، 07/0±4/1، 1/0±2/5، 3/0±3/8، 4/1±7/16 و 7/0±3/7 روز و برای حالت بدون رقابت به همان ترتیب، 05/0 ±3/1، 05/0±1/3، 1/0±5/6، 3/1±4/27 و 5/0±11 روز محاسبه شد، که غیر از مرحله تخم، اختلاف آماری معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد برای بقیه مراحل زیستی دارد. تعداد تخم‌های گذاشته شده توسط ماده‌هایی که در وضعیت رقابتی و غیر رقابتی پرورش یافته بودند نیز دارای اختلاف معنی‌آماری در سطح احتمال 5 درصد و به ترتیب 5/5±4/237 و 8/7±2/356 تخم به ازای هر زنبور ماده محاسبه شد. در مجموع نتایج به دست آمده نشان می‌دهد برهمکنش رقابتی برای دستیابی به میزبان‌های محدود اثر منفی روی شایستگی و زادآوری زنبورهای پارازیتوئید H. hebetor می‌گذارد که باید در برنامه‌های پرورش و تکثیر انبوه این گونه در انسکتاریوم‌ها مورد توجه قرار گیرد.
کلمات کلیدی: زنبور هابرو براکون، زادآوری، برهمکنش رقابتی، توانمندی
رقابت درون گونه‌ای می‌تواند در اندازه و شکل‌دهی به ساختارهای جامعه و تعیین شایستگی افراد نقش داشته باشد، به علاوه درک چگونگی تاثیر رقابت در کاهش جمعیت آفات و میزان موفقیت پروژه‌های کنترل بیولوژیک بسیار مهم است. رقابت میان لاروهای پارازیتوئید به دلیل ایجاد تغییرات کمی و کیفی میزبان، بر رشد و شایستگی، میزبان یابی، ظرفیتهای تولید مثلی و هماهنگی فنولوژیکی با میزبان در افراد بالغ تاثیر می‌گذارد. پژوهش حاضر به منظور تعیین پارامترهای زیستی زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor Say در دو وضعیت رقابتی (یک لارو شب پره مدیترانه‌ای آرد Ephestia kuehniella Zeller به عنوان میزبان به ازای هشت لارو زنبور پارازیتوئید) و بدون رقابت (یک لارو E. kuehniella به ازای یک لارو زنبور پارازیتوئید) و تعیین شایستگی حشرات کامل در شرایط آزمایشگاهی با دمای 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10±70 درصد و دوره نوری 16 به 8 ساعت تاریکی درون ژرمیناتور انجام شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش جدول زندگی سن ـ مرحله دو جنسی (Age –Stage, two sex life table theory) تجزیه و تحلیل گردید. بر این اساس، نشان داده شد که، رقابت درون گونه‌ای اثر منفی بر پارامترهای زیستی این پارازیتوئید دارد، به طوری‌که طول دوره زیستی برای مراحل تخم، لارو، شفیره و طول عمر حشرات کامل نر و ماده در حالت رقابتی به ترتیب، 07/0±4/1، 1/0±2/5، 3/0±3/8، 4/1±7/16 و 7/0±3/7 روز و برای حالت بدون رقابت به همان ترتیب، 05/0 ±3/1، 05/0±1/3، 1/0±5/6، 3/1±4/27 و 5/0±11 روز محاسبه شد، که غیر از مرحله تخم، اختلاف آماری معنی‌دار در سطح احتمال پنج درصد برای بقیه مراحل زیستی دارد. تعداد تخم‌های گذاشته شده توسط ماده‌هایی که در وضعیت رقابتی و غیر رقابتی پرورش یافته بودند نیز دارای اختلاف معنی‌آماری در سطح احتمال 5 درصد و به ترتیب 5/5±4/237 و 8/7±2/356 تخم به ازای هر زنبور ماده محاسبه شد. در مجموع نتایج به دست آمده نشان می‌دهد برهمکنش رقابتی برای دستیابی به میزبان‌های محدود اثر منفی روی شایستگی و زادآوری زنبورهای پارازیتوئید H. hebetor می‌گذارد که باید در برنامه‌های پرورش و تکثیر انبوه این گونه در انسکتاریوم‌ها مورد توجه قرار گیرد.
کلمات کلیدی: زنبور هابرو براکون، زادآوری، برهمکنش رقابتی، توانمندی
کلیدواژه ها