شناسایی گونه‌های زنبور تریکوگراما (Trichogramma spp.) و تعیین نرخ پارازیتیسم آنها روی کرم گلوگاه در باغات انار
کد مقاله : 1298-24IPPC (R3)
نویسندگان
محمد حسن بشارت نژاد 1 ، جواد کریم زاده اصفهانی1 ، ابراهیم ابراهیمی2 ، مظاهر یوسفی3 ، علی جعفری ندوشن4 ، محمدرضا عطاران5 ، نوذر رستگاری6
1بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، اصفهان، ایران
2موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور
3عضو هیات علمی، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
4مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی یزد
5بخش بیولوژیک، موسسه گیاهپزشکی
6مرکز تحقیقات
چکیده
درخت انار (Punica granatum L.) در بین درختان میوه از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده وتولید کمی و کیفی میوه آن بسیار با اهمیت و اقتصادی است. آفت کلیدی کرم گلوگاه انار (Apomyelois ceratoniae Zeller) به‌صورت چشم‌گیری باعث کاهش کمی و کیفی و هم‌چنین بازار‌پسندی میوه انار می‌شود. یکی از روش‌های کاهش خسارت و مدیریت آفت مذکور، استفاده از زنبورهای تریکوگراما (Trichogramma spp.) می‌باشد. هدف این تحقیق جمع‌آوری و شناسایی زنبورهای تریکوگراما در باغ‌های با شرایط طبیعی (بدون رهاسازی زنبور تریکوگراما) در استان‌های اصفهان (شهرستان‌های اصفهان، شهرضا، نطنز و نجف‌آباد)، فارس، یزد و مرکزی، و هم‌چنین در باغ‌های تحت کنترل زیستی (با رهاسازی زنبور تریکوگراما) در استان اصفهان بود. علاوه بر این،درصد پارازیتسم زنبورهای جمع‌آوری‌شده از روی تخم کرم گلوگاه انار تعیین شد. طی سال‌های 1390 تا 1394، ازانارهای آلوده وسالمدرطول فصل (از شروع گلدهی تا پایان برداشت)نمونه‌برداریشد و پارازیتوئید‌ها از تخم‌های پارازیته پرورش داده شد. هم‌چنین، از تله تخم (کاغذ‌های حاوی تخم پروانه بید غلات) استفاده شد که بر روی درخت در اطراف میوه‌ها یا در محل تاج میوه قرار گرفت. پس از جداسازی زنبورهای تریکوگراما و در مواردی پرورش آنها، سه گونه به‌نام‌های T.brassicae، T. cacoeciaeو T. evanescensاز باغ‌های با شرایط طبیعیشناسایی شدند. البته، گونه T.brassicae از استان‌های اصفهان، فارس و یزد جمع‌آوری شد ولی گونه T. cacoeciaeفقط از شهرستان نطنز (استان اصفهان) و گونه T. evanescens تنها از شهرستان شهرضا (استان اصفهان) جمع‌آوری گردید. بیشترین و کمترین میزان پارازیتیسم زنبور در شرایط طبیعی، به ترتیب به میزان 5 و کمتر از 1 درصد، در گونه‌هایT.brassicae و T. cacoeciaeمشاهده گردید.از نمونه‌های جمع-آوری شده از باغ‌های تحت کنترل زیستی در استان اصفهان، گونه T. brassicaeجمع‌آوری شد که به‌میزان 4 تا 15 درصد تخم‌های کرم گلوگاه انار را در این باغ‌ها پارازیته کرده بود. یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد که رهاسازی زنبور تریکوگراما در باغات انار نه تنها باعث افزایش میزان پارازیتیسم کرم گلوگاه انار می‌شود بلکه غالبیت گونه تریکوگراما را در باغات انار تحت تاثیر قرار می‌دهد.
کلیدواژه ها