بررسی تاثیر سیل بهاره در تغییرات جمعیت کرم غوزه پنبه (Helicoverpa armigera) توسط نقشه سیل با استفاده از تصاویر راداری SAR ماهواره Sentinel-1 و اپتیکی Landsat-8، یک مطالعه منطقه ای در پهنه استان گلستان، ایران
کد مقاله : 1572-24IPPC (R3)
نویسندگان
1موسسه تحقیقات پنبه کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
2دانشگده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
استان گلستان، قطب تولید پنبه در ایران، همه‌ساله خسارت زیادی از کرم‌غوزه‌پنبه Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) به عنوان یک آفت مهم متحمل می‌شود. شفیره‌های زمستان‌گذاران کرم‌غوزه پنبه در زیر بقایای گیاهی و یا خاک این دوره را سپری می‌نمایند. در این پژوهش تغییرات جمعیت کرم‌غوزه پنبه با توجه به سیل استان گلستان که در 1-5 فروردین ماه سال 1398 حادث گشت، مورد بررسی قرار گرفت. پایش هفتگی شب‌پره‌ها توسط تله‌های فرمونی از اردیبهشت‌ماه تا شهریور‌ماه در سطح 11 شهرستان استان گلستان (هر شهرستان 5 مزرعه پایش که در مجموع 55 مزرعه) انجام شد. درون‌یابی پراکنش فضایی آلودگی شب‌پره کرم‌غوزه‌پنبه از بین روش‌های IDW وKriging ، روش وزندهی عکس فاصله Inverse Distance Weighted (IDW) (کمترین مقدار RMSD) برای آنالیزهای فضایی GIS و انطباق با نقشه سیل ماهواره‌ای انتخاب شد. نقشه‌های گستره سیل توسط روش تشخیص تغییرات آستانه‌ای Change Detection and Thresholding (CDAT) بروی عکس‌های موزاییک شده راداری ماهواره سنتینل-1 انجام شد. هر دو پلاریزاسیون VV وVH محدوده سیل را به ترتیب 53/42353 هکتار ( با حذف شیب 61/37313 هکتار) و 34/41138 هکتار ( با حذف شیب 53/35066 هکتار) نشان دادند. نتایج رگرسیونی همبستگی، پلاریزاسیون VH (R2= 0.91) نسبت به پلاریزاسیون VV (R2 = 0.88) که محدوده سیل کمتری را تشخیص داد، مناسب‌تر ارزیابی کرد. علاوه بر تصاویر راداری، شاخص 15 متری (اصلاح توسط باند پانکروماتیک) NDWI لندست-8 سطح سیل را 51/47423 هکتار (با حذف شیب 34/52752 هکتار) تشخیص داد. با استفاده از نقاط واقعیت زمینی در هر دو منطقه سیل‌زده (21 نقطه) و غیر سیل‌زده (34 نقطه) با استفاده از الگوریتم ماشین‌بردارپشتیان طبقه‌بندی نظارت‌شده صورت گرفت که شاخص کاپا برای پلاریزاسیون VH و شاخص NDWI به ترتیب ۸۹/۰ و ۹۱/۰ بود. براساس نتایج درون‌یابی جمعیت شب‌پره که بروی نقشه‌های سیل منعکس شده بود، کاهش معنادار جمعیت شب‌پره ها در مناطق سیل‌زده (21 نقطه) در مقایسه با سایر مناطق استان (34 نقطه) در فصل بهار سال 1398را نشان داد. نسل اول کرم‌غوزه به طور کامل با فصل رویش پنبه منطق نیست اما در نسل دوم به طور معنادار کاهش تعداد شب‌پره‌های شکار شده در تله های نصبی در مناطق سیل‌زده نسبت به مناطق غیر سیل‌زده مشاهده شد (F=8.321, p< 0.006). تفاوت‌های معنادار در مناطق مختلف (سیل زده و غیرسیل زده) تا اواسط مرداد مشاهده شد. دوره اقتصادی فصل رشدی پنبه (با حساسترین مرحله به خسارت آفات) با نسل سوم و چهارم کرم‌غوزه پنبه منطبق شد و این درحالی بود که دیگر تاثیر کاهشی سیل بر روی جمعیت شب‌پره به طور معنادار از بین رفته بود. اگرچه سیل باعث کاهش جمعیت کرم‌غوزه پنبه را در مرحله ظهور (نسل اول) و نسل دوم شد، اما نمی‌توان آنرا به عنوان یک فاکتور کاهش جمعیت کرم غوزه پنبه قطعی قلمداد نمود.
کلیدواژه ها