ارزیابی حساسیت ده ژنوتیپ مرکبات به "Candidatus Liberibacter asiaticus" عامل بیماری میوه‌سبز مرکبات
کد مقاله : 1706-24IPPC (R3)
نویسندگان
1دانشیار
2دانشگاه آزاد ورامین
3عضو هیئت علمی-مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس
4پژوهشگاه مهندسی ژنتیک
چکیده
بیماری میوه‌سبز مرکبات (هوانگ‌لونگ‌بینگ - HLB) یکی‌از مهم‌ترین بیماری‌های خسارت‌زای مرکبات در دنیا است. این بیماری هم-اکنون در استان‌های هرمزگان، سیستان‌و‌بلوچستان، کرمان و فارس وجود دارد و هرساله باعث زوال تدریجی تعدادی از درختان مرکبات می‌شود. عامل این بیماری در ایران Candidatus Liberibacter asiaticus Jagoueix, Bové, & Garnier 1994 و ناقل آن پسیل-آسیایی مرکبات Diaphorina citri Kuwayama است. موثرترین راه مدیریت این بیماری، مبارزه با ناقل و استفاده از ارقامی است که از مقاومت نسبی یا تحمل بالایی در برابر این بیماری برخوردار هستند. به‌منظور یافتن منابع احتمالی مقاومت در بین ارقام مرکبات، واکنش ده رقم رایج مرکبات کشور، (از هر رقم سه نهال)، در برابر این بیماری مورد ارزیابی قرار گرفت. این ارقام عبارت بودند از: لیموترش (لیموعمانی)، Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle، نارنج Citrus × aurantium L.,، نارنگی Citrus reticulata L. var محلی (سیاهو)، نارنگی‌کینو، نارنگی اورلاندوتانجلو Citrus × tangelo J. Ingram & H. Moore، پرتقال Citrus ×sinensis (L.) Osbeck محلی، پرتقال‌والنسیا Citrus sinensis [L.] Osbeck، لیموشیرین، Citrus limetta Risso، گریپ‌فروت Citrus × paradise Macfad. و لیمولیسبون Citrus limon (L.) Osbeck. دو ماه پس‌از پیوندزنی نهال‌ها با پیوندک‌های آلوده به عامل بیماری گرینینگ (دو پیوندک برای هر نهال)، آزمون پی‌سی‌آر معمولی و آشیانه‌ای، روی عصارۀ بافت رگبرگ‌های نهال‌های آلوده، هردوماه یک‌بار، تا 12ماه، انجام شد. حساسیت و مقاومت‌نسبی ارقام براساس مدت‌زمان بین پیوندزنی و اولین تشخیص آلودگی در هریک از نهال‌ها، تعیین و مقایسه شد. براساس نتایج به‌دست آمده، لیموترش، لیمولیسبون، نارنج و لیموشیرین دارای بیشترین مقاومت و پرتقال والنسیا و نارنگی اورلاندوتانجلو و نیز نارنگی‌های محلی و کینو، بیشترین حساسیت را از خود نشان دادند. پرتقال‌محلی و گریپ-فروت از حساسیت متوسطی برخوردار بودند. از نتایج این تحقیق می‌توان در انتخاب پایۀ مناسب و نیز در فعالیت‌های به نژادی بهره‌مند شد.
کلیدواژه ها