ارزیابی واکنش ارقام و لاین‌های امیدبخش گندم به عامل بیماری باکتریایی نواری غلات Xanthomonas translucens pv. undulosa
کد مقاله : 1714-24IPPC (R3)
نویسندگان
1دانشیار
2موسسه تحقیقات گیاهپزشکی
3عضو هیئت علمی/ سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده
چکیده
بیماری باکتریایی نواری غلات در بیشتر مزارع گندم در اکثر نقاط گندم‌خیز دنیا و نیز در ایران وجود دارد و در برخی‌از نقاط همه‌ساله خسارت‌های قابل‌توجهی به‌محصول وارد می‌کند. تنهاراه مبارزه با این بیماری، علاوه‌بر استفاده‌از بذور عاری‌از آلودگی و رعایت تناوب و آیش، کاشت ارقام مقاوم به این بیماری‌ها است. به‌منظور غربال ارقام و لاین‌های امیدبخش گندم در مورد میزان تحملشان به این بیماری، واکنش 37 رقم و 7 لاین امیدبخش گندم نان به عامل این بیماری، در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گل‌خانه مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، گیاهچه‌های دو برگی گندم، که در شرایط دمایی و رطوبتی کنترل‌شده کشت و نگهداری شدند، با سوسپانسیون مخلوطی از 9 جدایه‌ی عامل این باکتری، تهیه شده از نمونه-های جمع‌آوری شده از مزارع سه استان زنجان، همدان و لرستان و با غلظت 108 باکتری در هر میلی‌لیتر از سوسپانسیون، آلوده شدند . سپس میزان تحمل آنها براساس میانگین درصد سطح آلودگی برگ‌ها ارزیابی شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. مقایسه میانگین‌ها و گروه‌بندی و رتبه‌بندی ارقام از حساس‌ترین تا متحمل‌ترین ارقام نسبت به این بیماری به روش استیودنت‌نیومنزکیلز انجام شد. براساس نتایج به‌دست آمده، واکنش ارقام ولاین‌های امیدبخش به این باکتری متفاوت بود. ارقام میهن، پیشگام و لاین S-92-19 در گروه شش (آلودگی 75 تا 100 درصد سطح برگ)، به-عنوان حساس، ارقام چمران، خلیل، بم، نارین، وی‌وک، شبرنگ، پارسی، سایسون، بک‌کراس‌های روشن زمستانه و بهاره، مروارید، زارع، چمران 2 ، افلاک، ارک، کاسکوژن، بهرنگ، خلیل، کرخه، اروم و پیشتاز و لاین‌های امیدبخش N-91-17، S-91-13 و S-92-21 در گروه پنج (آلودگی 50 تا 75 درصد سطح برگ)، به‌عنوان نیمه‌حساس، ارقام نیشابور، گاسپارد، گنبد، افق، مهرگان، برات، سیستان، رخشان، سیروان، سیوند، شوش و بهار و لاین‌های امیدبخش S-91-15، N-91-8 و S-92-17 در گروه چهار (آلودگی 25 تا50 درصد سطح برگ)، به‌عنوان نیمه‌متحمل و ارقام بهاران، حیدری و دنا در گروه سه (آلودگی 10 تا 25 درصد سطح برگ)، به‌عنوان متحمل، قرار گرفتند.
بیماری باکتریایی نواری غلات در بیشتر مزارع گندم در اکثر نقاط گندم‌خیز دنیا و نیز در ایران وجود دارد و در برخی‌از نقاط همه‌ساله خسارت‌های قابل‌توجهی به‌محصول وارد می‌کند. تنهاراه مبارزه با این بیماری، علاوه‌بر استفاده‌از بذور عاری‌از آلودگی و رعایت تناوب و آیش، کاشت ارقام مقاوم به این بیماری‌ها است. به‌منظور غربال ارقام و لاین‌های امیدبخش گندم در مورد میزان تحملشان به این بیماری، واکنش 37 رقم و 7 لاین امیدبخش گندم نان به عامل این بیماری، در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گل‌خانه مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، گیاهچه‌های دو برگی گندم، که در شرایط دمایی و رطوبتی کنترل‌شده کشت و نگهداری شدند، با سوسپانسیون مخلوطی از 9 جدایه‌ی عامل این باکتری، تهیه شده از نمونه-های جمع‌آوری شده از مزارع سه استان زنجان، همدان و لرستان و با غلظت 108 باکتری در هر میلی‌لیتر از سوسپانسیون، آلوده شدند . سپس میزان تحمل آنها براساس میانگین درصد سطح آلودگی برگ‌ها ارزیابی شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. مقایسه میانگین‌ها و گروه‌بندی و رتبه‌بندی ارقام از حساس‌ترین تا متحمل‌ترین ارقام نسبت به این بیماری به روش استیودنت‌نیومنزکیلز انجام شد. براساس نتایج به‌دست آمده، واکنش ارقام ولاین‌های امیدبخش به این باکتری متفاوت بود. ارقام میهن، پیشگام و لاین S-92-19 در گروه شش (آلودگی 75 تا 100 درصد سطح برگ)، به-عنوان حساس، ارقام چمران، خلیل، بم، نارین، وی‌وک، شبرنگ، پارسی، سایسون، بک‌کراس‌های روشن زمستانه و بهاره، مروارید، زارع، چمران 2 ، افلاک، ارک، کاسکوژن، بهرنگ، خلیل، کرخه، اروم و پیشتاز و لاین‌های امیدبخش N-91-17، S-91-13 و S-92-21 در گروه پنج (آلودگی 50 تا 75 درصد سطح برگ)، به‌عنوان نیمه‌حساس، ارقام نیشابور، گاسپارد، گنبد، افق، مهرگان، برات، سیستان، رخشان، سیروان، سیوند، شوش و بهار و لاین‌های امیدبخش S-91-15، N-91-8 و S-92-17 در گروه چهار (آلودگی 25 تا50 درصد سطح برگ)، به‌عنوان نیمه‌متحمل و ارقام بهاران، حیدری و دنا در گروه سه (آلودگی 10 تا 25 درصد سطح برگ)، به‌عنوان متحمل، قرار گرفتند.
کلیدواژه ها