زیست شناسی و دموگرافی سن گلخوار یونجه Lygus rugulipennis (Hemiptera: Miridae) در دماهای مختلف
کد مقاله : 1779-24IPPC (R3)
نویسندگان
1حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس تهران،
2ریاست دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
3دانشگاه بوعلی سینا، دانشکده کشاورزی، گروه گیاه پزشکی، همدان
4دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه حشره‌شناسی کشاورزی، تهران
چکیده
سن گلخوار یونجه، Lygus rugulipennis Poppius (Hemiptera: Miridae)، یکی از آفات مهم یونجه در بسیاری از نقاط جهان می‌باشد که خسارت قابل توجهی به این محصول وارد می‌کند. زیست‌شناسی آزمایشگاهی و پارامترهای جدول زندگی سن گلخوار یونجه در پنج دمای 25، 5/27، 30، 5/32 و 35 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. برای تغذیه و پرورش سن گلخوار یونجه از غلاف لوبیا استفاده شد. برای این منظور در هر دما، تعداد 100 عدد تخم سن گلخوار یونجه با عمر کمتر از 12 ساعت روی غلاف‌های لوبیا انتخاب و به صورت مجزا داخل ظرف‌های پلاستیکی (قطر 5 و ارتفاع 19 سانتی‌متر) منتقل شدند. با ظهور پوره‌ها، هر یک از آنها به صورت روزانه مورد بازدید قرار گرفت و مراحل مختلف رشد و نمو و مرگ و میر آنها تا ظهور حشره کامل ثبت شد. پس از ظهور حشرات کامل تعداد تخم‌های گذاشته شده توسط هر حشره ماده به صورت روزانه شمارش و ثبت شد. آزمایش تا مرگ آخرین حشره کامل ادامه یافت. پارامترهای رشد جمعیت به روش تک جنسی (female based) و با استفاده از فرمول‌های ارائه شده توسط Carey (1993) محاسبه شد. این آفت قادر به رشد و نمو در دمای 35 درجه سلسیوس نبود. بیشترین و کمترین طول دوره رشد جنینی به ترتیب در دمای 25 (16/0 ± 90/9 روز) و 30 درجه سلسیوس (18/1 ± 08/9 روز) مشاهده شد. همچنین طولانی‌ترین و کوتاه‌ترین طول دوره پورگی به ترتیب در دمای 5/27 (38/0 ± 81/13 روز) و 5/32 درجه سلسیوس (50/0 ± 08/8 روز) بدست آمد. طول عمر حشرات کامل ماده در دماهای 25، 5/27، 30 و 5/32 درجه سلسیوس به ترتیب 06/24، 96/20، 05/19 و 75/10 روز تخمین زده شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نرخ خالص تولید مثل، نرخ متناهی افزایش جمعیت، میانگین زمان نسل و زمان دوبرابر شدن جمعیت سن گلخوار L. rugulipennis در دماهای 25، 5/27، 30 و 5/32 درجه سلسیوس به ترتیب 1028/0، 1045/0، 0923/0 و 0662/0 بر روز، 92/23، 77/15، 37/12 و 60/4 نتاج ماده/فرد ماده، 105/1، 110/1، 097/1 و 069/1 بر روز، 89/30، 90/25، 27/26 و 19/23 روز و 74/6، 65/6، 46/7 و 19/10 روز بدست آمد. نرخ خالص تولید مثل در دمای 25 درجه به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارهای دمایی تعیین شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت در دمای 5/27 درجه به طور معنی داری بیشتر از سایر دماها محاسبه شد. براساس نتایج بدست آمده، دامنه دمایی 25 تا 5/27 درجه سلسیوس به عنوان دمای بهینه و در مقابل دمای 5/32 درجه سلسیوس به عنوان آسیب پذیرترین دما برای رشد و نمو سن گلخوار یونجه می‌باشند.
کلیدواژه ها