تاثیر غلظت‌های زیرکشنده اسانسهای زیره سیاه، دارچین و نعناع فلفلی روی پارامترهای زیستی بید غلات،Sitotroga cerealella Olivier
کد مقاله : 1784-24IPPC (R2)
نویسندگان
1گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2موسسه آموزش عالی سبلان، اردبیل، ایران
چکیده
بید غلات، Sitotroga cerealella Olivier، یکی از آفات مهم غلات با پراکنش جهانی است که به طور معمول در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری یافت می‌شود. لاروهای این آفت دانه‌های غلات را سوراخ کرده و از محتویات درونی آن‌ها تغذیه می‌کنند که این امر باعث کاهش وزن و کیفیت غلات می‌شود. در این مطالعه، تاثیر زیرکشندگی (LC25) اسانسهای سه گیاه دارویی زیره سیاه (Bunium persicum Boiss.)، دارچین (Cinnamomum zeylanicum Blume) و نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی ویژگی‌های زیستی و پارامترهای رشد جمعیت S. cerealella مورد ارزیابی قرار گرفت. از تخم و حشرات کامل یک روزه آفت برای انجام آزمایش‌ها استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، بیش‌ترین طول دوره جنینی S. cerealella در تیمارهای زیره سیاه و دارچین و کم‌ترین آن در شاهد به دست آمد. غلظت‌های زیرکشنده اسانسهای مورد بررسی، طول کل دوره لاروی و شفیرگی S. cerealella را به طور معنی‌داری تحت تاثیر قرار دادند؛ به طوری که طول این دوره در تیمارهای زیره سیاه، دارچین و نعناع فلفلی طولانی‌تر از شاهد بود. طول عمر حشرات کامل نر و ماده نیز در تیمارهای اسانس به طور معنی‌داری کم‌تر از شاهد بود. زادآوری S. cerealella در تیمارهای مختلف بین 86/39 تا 18/73 تخم در نوسان بود که کم-ترین و بیش‌ترین مقدار آن به ترتیب در تیمارهای نعناع فلفلی و شاهد مشاهده شد. کم‌ترین طول دوره تخم‌گذاری S. cerealella در تیمارهای دارچین و نعناع فلفلی بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت(rm) S. cerealella در تیمارهای مختلف بین 071/0 تا 118/0 بر روز متغیر بود. کم‌ترین و بیش‌ترین مقدار این پارامتر به ترتیب در تیمارهای اسانس و شاهد به دست آمد. هم‌چنین، اسانسهای مورد مطالعه به طور معنی‌داری باعث کاهش نرخ ناخالص تولیدمثل (GRR)، نرخ خالص تولیدمثل (R0) و نرخ متناهی افزایش جمعیت(λ) آفت شدند.
کلیدواژه ها