بررسی اثرات کشندگی اسانس‌های زیره سیاه، دارچین و نعناع فلفلی روی بید غلات،Sitotroga cerealella Olivier
کد مقاله : 1785-24IPPC (R2)
نویسندگان
1گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2موسسه آموزش عالی سبلان، اردبیل، ایران
چکیده
بید غلات، Sitotroga cerealella Olivier، گونه‌ای با پراکنش وسیع است که خسارت زیادی در دانه‌های غلات ایجاد می‌کند. آفت‌کش-های با منشاء گیاهی به دلیل دارا بودن سمیت کم به پستانداران و پایداری کم‌تر در محیط زیست می‌توانند جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی باشند. بدین منظور، تاثیر غلظت‌های کشنده LC50) و (LC90 اسانس‌های گیاهان زیره سیاه (Bunium persicum Boiss.)، دارچین (Cinnamomum zeylanicum Blume) و نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی تخم و حشرات کامل S. cerealella در اتاقک رشد در دمای 2 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه مقادیر غلظت کشنده LC50 اسانس‌های مورد بررسی در تخم و حشرات کامل S. cerealella حاکی از اختلاف معنی‌دار بین تیمارهای مختلف بود. اسانس‌های نعناع فلفلی و زیره سیاه به ترتیب کم‌ترین (06/3 میکرولیتر بر لیتر هوا) و بیش‌ترین (22/13 میکرولیتر بر لیتر هوا) LC50 را در تخم‌های S. cerealella داشتند. مقدار LC50 برای اسانس دارچین، 74/6 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. مقادیر غلظت کشنده LC90 اسانس‌های مورد بررسی نیز در تخم‌های S. cerealella بین 87/17 تا 83/28 میکرولیتر بر لیتر هوا متغیر بود. اسانس نعناع فلفلی دارای بیش‌ترین اثر کشندگی و کم‌ترین مقدار LC50 (50/0 میکرولیتر بر لیتر هوا) در حشرات کامل S. cerealella بود. اسانس زیره سیاه نیز با داشتن بیش‌ترین مقدار LC50 (42/2 میکرولیتر بر لیتر هوا) کم‌ترین میزان کشندگی را در حشرات کامل ایجاد کرد. مقادیر غلظت کشنده LC90 اسانس‌های زیره سیاه، دارچین و نعناع فلفلی در حشرات کامل به ترتیب 37/5، 65/4 و 12/3 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. در بررسی حاضر، LT50 اسانس‌های زیره سیاه، دارچین و نعناع فلفلی به ترتیب 78/14، 68/9 و 05/8 ساعت محاسبه شد که حاکی از سرعت حشره‌کشی بیش‌تر اسانس‌های نعناع فلفلی و دارچین نسبت به اسانس زیره سیاه بود.
کلیدواژه ها