تنوع اکولوژیکی و اختصاصیت بافتی در قارچ‌های اندوفیت گیاه سیب‌زمینی در دو استان ایران
کد مقاله : 1027-24IPPC (R2)
نویسندگان
1گروه گیاه پزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
2گروه گیاهپزشکی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
3استاد و مدیر گروه/ گروه گیاهپزشکی دانشگاه تهران
چکیده
اندوفیت‌ها همزیست‌های گیاهی هستند که بدون ایجاد علایم درون بافت‌های گیاهی زندگی می‌نمایند. این میکروارگانیسم‌ها توانایی رقابتی و مقاومت گیاه میزبان خود را در برابر تنش‌های زنده و غیرزنده افزایش می‌دهند و در صنایع دارویی، پزشکی و کشاورزی اهمیت فراوانی دارند. به منظور مطالعه تنوع اکولوژیکی و اختصاصیت بافتی در قارچ‌های اندوفیت گیاه سیب‌زمینی، طی تابستان و زمستان 1397 تعداد 84 نمونه گیاه سیب‌زمینی بالغ، سالم، فاقد هر گونه نشانه بیماری و در مرحله غده‌دهی از مزارع سیب‌زمینی استان‌های اردبیل و جنوب کرمان جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها، پس از انتقال به آزمایشگاه، به قطعات کوچک بریده شدند و مورد ضدعفونی سطحی قرار گرفتند. بدین منظور، ابتدا به مدت دو دقیقه در اتانول 70%، پنج دقیقه در هیپوکلریت سدیم پنج درصد و سپس سه مرتبه و هر مرتبه حداقل پنج دقیقه در آب مقطر سترون غوطه‌ور گردیدند؛ نهایتا بین کاغذ صافی سترون قرار گرفتند تا رطوبت اضافی آنها گرفته شود. نمونه‌های ضدعفونی شده بر روی محیط کشت سیب‌زمینی، دکستروز و آگار، حاوی آنتی بیوتیک‌های پنی سیلین‌جی، سولفات استرپتومایسین و تتراسایکلین-HCL، کشت شدند و به مدت یک ماه در انکوباتور با دمای 25 درجه سیلسیوس قرار گرفتند. جدایه‌های رشد یافته به تدریج جداسازی و به روش نوک هیف و تک اسپور خالص گردیدند. ذخیره‌سازی جدایه‌ها به روش کاغذ صافی سترون انجام گرفت. نهایتا تعداد 955 جدایه متعلق به 24 جنس قارچی حاصل گردید. 24% جدایه‌ها از استان اردبیل و 74% آنها از جنوب کرمان حاصل شد، بیشترین تعداد جدایه‌ها (37%) از بافت غده حاصل شد. جنس‌های Fusarium و Alternaria جنس‌های غالب در این مطالعه هستند. در این بین جنس Alternaria spp. به میزان قابل توجهی از اندام‌های هوایی، شامل برگ و ساقه، حاصل شد. به تدریج با پیشروی به سمت بافت‌های زیرزمینی، جمعیت Alternaria کاهش یافت در حالی که Fusarium به طور چشم‌گیری افزایش یافت؛ و بنابراین جنس غالب در بافت‌های زیرزمینی، شامل ریشه و غده، می‌باشد. جنس‌های Nigrospora و Arthrinium، به طور اختصاصی، فقط از اندام‌های هوایی و Scytalliudium، Geotrichum و Rhizoctonia فقط از بافت‌های ریشه و غده حاصل شدند.گونه‌های Trichoderma، Chaetomium، Acremonium، Cladosporium، Arthrinium و Scytallidium فقط از جنوب استان کرمان و Nigrospora فقط از اردبیل حاصل گردید و بنابراین جدایه‌های جنوب کرمان تنوع زیستی بیشتری داشتند. این اولین مطالعه در زمینه قارچ‌های اندوفیت گیاه سیب‌زمینی در ایران است. مطالعات مولکولی و ریخت‌شناسی جهت شناسایی گونه‌ها در حال بررسی است.
کلیدواژه ها