بررسی شاخص‌های زیستی کفشدوزک لکه هلالی،Clitostethus arcuatus (Rossi) روی سفیدبالک پنبه، Bemisia tabaci و سفیدبالک کاهوی وحشی، Aleyrodes singularis در شرایط آزمایشگاه
کد مقاله : 1060-24IPPC (R3)
نویسندگان
1گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد
2گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
3بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک، موسسه تحقیققات گیاه پزشکی کشور، تهران، ایران
چکیده
کفشدوزک لکههلالی، Clitostethus arcuatus (Rossi) (Col.: Coccinellidae) بهعنوان یکی از مهمترین شکارگران سفیدبالکان، پراکنش وسیعی در سراسر جهان دارد. در این مطالعه شاخص‌های زیستی کفشدوزک لکههلالی روی سفیدبالک پنبه، Bemisia tabaci و سفیدبالک کاهوی وحشی، Aleyrodes singularis در شرایط آزمایشگاه (1±26 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60±5 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا دو جمعیت از کفشدوزک C. arcuatus بهصورت جداگانه برای دو نسل روی برگ کاهوی وحشی آلوده به B. tabaci و A. singularis پرورش داده شد. برای انجام مطالعات، گروههای همزاد از مرحله تخم جمعیتهای پرورش داده شده روی عسلک پنبه (69 عدد تخم کفشدوزک) و سفیدبالک کاهوی وحشی (43 عدد تخم کفشدوزک) در ظروف پتری پلاستیکی به قطر 9 سانتیمتر، دارای تهویه هوا و دارای قابلیت حفظ رطوبت برای برگ گیاه میزبان تهیه و گردآوری شدند. پس از ظهور مرحله بالغ، حشرات نر و ماده با عمر کمتر از یک روز بهصورت جفت به ظروف پتری‌دیش منتقل شدند. پس از آن هر 24 ساعت یک‌بار برگهای کاهوی وحشی زیر استریومیکروسکوپ بررسی و تاریخ اولین تخمریزی و خروج لارو نئونات کفشدوزک C. arcuatus ثبت شد. برگ داخل ظروف پتری هر سه روز یک‌بار تا زمان ظهور لاروهای سن اول تعویض شدند. لاروهای سن اول شکارگر پس از ظهور بهطور جداگانه به ظروف پتری با مشخصات مذکور منتقل و با تخمها و پورههای سفیدبالک‌‌ها که در سطح زیرین برگ گیاه میزبان قرار داشتند، تغذیه شدند. روند رشد و نمو لاروها و طول دوره زیستی هر یک از سنین لاروی، شفیرگی و زمان مرگ آخرین حشره کامل ثبت شد. نتایج حاصل نشان داد که کفشدوزک لکههلالی، C. arcuatus دارای هفت مرحله رشدی شامل تخم، چهار مرحله لاروی، شفیره و حشرات بالغ نر و ماده می‌باشد. طول دوره زندگی از تخم تا کفشدوزک بالغ روی سفیدبالک کاهوی وحشی (63/5±53/44 روز) و طولانیترین مقدار آن روی سفیدبالک پنبه (03/4±29/59 روز) مشاهده شد. در مورد طول عمر حشرات نر و ماده نیز تقریباً همین روند مشاهده شد، با این تفاوت که در مورد حشرات نر طول دوره زندگی این کفشدوزک با تغذیه از سفیدبالک کاهوی وحشی بدون اختلاف معنیدار طولانیتر بود. زادآوری کفشدوزک لکه هلالی بهطور معنیداری تحت تأثیر طعمه خود بود. میزان تخمریزی کفشدوزک تغذیه شده با سفیدبالک پنبه بهطور میانگین 55/12±7/104 عدد که از تعداد تخم گذاشته شده از کفشدوزک تغذیه شده با سفیدبالک کاهوی وحشی (94/54±08/231 عدد) با اختلاف معنیدار کمتر بود. این شکارگر روی سفیدبالک پنبه دارای زندگی طولانیتر، اما زادآوری کمتر و تخمریزی کمتری در مقایسه با کفشدوزک‌های تغذیه شده با سفیدبالک کاهوی وحشی بود. نتایج به خوبی نشان دهنده تاثیر نوع طعمه در میزان زادآوری و طول دوره رشدی جمعیتهای مورد بررسی می‌باشد.
کلیدواژه ها