پراسنجه‌های جمعیت پایدار کفشدوزک لکه‌هلالی،Clitostethus arcuatus (Rossi) روی دو گونه سفیدبالک، Bemisia tabaci و Aleyrodes singularis در شرایط آزمایشگاه
کد مقاله : 1061-24IPPC (R3)
نویسندگان
1گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد
2گروه گیاهپزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
3بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک، موسسه تحقیققات گیاه پزشکی کشور، تهران، ایران
چکیده
در این مطالعه پراسنجه‌های دو جمعیت پایدار کفشدوزک لکه‌هلالی،Clitostethus arcuatus (Rossi) روی دو گونه حشره طعمه؛ سفیدبالک پنبه، Bemisia tabaci و سفیدبالک کاهوی وحشی، Aleyrodes singularis در شرایط آزمایشگاهی در دمای 1±26 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا دو جمعیت از کفشدوزک C. arcuatus بهصورت جداگانه حداقل برای دو نسل روی برگ کاهوی وحشی آلوده به B. tabaci و A. singularis پرورش داده شد. در این پژوهش، گروههای همزاد از مرحله تخم جمعیتهای پرورش داده شده روی سفیدبالک پنبه (69 عدد) و سفیدبالک کاهوی وحشی (43 عدد) در ظروف پتری پلاستیکی به قطر 9 سانتیمتر، دارای تهویه هوا و قابلیت حفظ رطوبت برای برگ گیاه میزبان تهیه و گردآوری شدند. پس از ظهور مرحله بالغ، حشرات نر و ماده با عمر کمتر از یک روز بهصورت جفت به ظروف پتری منتقل شدند. پس از آن هر 24 ساعت یک‌بار برگهای کاهوی وحشی زیر استریومیکروسکوپ بررسی و تاریخ اولین تخمریزی و خروج لارو نئونات کفشدوزک C. arcuatus ثبت شد. برگ داخل ظروف پتری هر سه روز یک‌بار تا زمان ظهور لاروهای سن اول تعویض شدند. لاروهای سن اول شکارگر پس از ظهور بهطور جداگانه به ظروف پتری با مشخصات مذکور منتقل و با تخمها و پورههای سفیدبالک‌‌ها که در سطح زیرین برگ گیاه میزبان قرار داشتند، تغذیه شدند. دادههای بهدست آمده از مراحل مختلف رشدی کفشدوزک لکه‌هلالی توسط برنامه Twosex-MsChart (Version 2019) تجزیه و تحلیل و مورد مقایسه قرار گرفت. با وجود عدم اختلاف معنیدار بین پراسنجه‌های دو جمعیت کفشدوزک لکه‌هلالی، مقدار عددی نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) کفشدوزک پرورش یافته روی A. singularis (001/0±098/0) بیشتر از جمعیت تغذیه شده با B. tabaci (005/0±080/0) بهدست آمد. براساس نتایج بهدست آمده، میانگین مدت زمان نسل (T)، کفشدوزک پرورش یافته روی A. singularis (36/2±69/42) کمتر از جمعیت تغذیه شده با B. tabaci (58/1±95/45) بدست آمد. همچنین مدت زمان دو برابر شدن جمعیّت (DT) کفشدوزک لکه‌هلالی بر سفیدبالک پنبه (59/0±58/8 روز) و بر سفیدبالک کاهوی وحشی (05/1±10/7 روز) بود. نرخ زندهمانی ویژه سن-مرحله (sxj)، حشره بالغ ماده کفشدوزک لکه‌هلالی پرورش یافته روی B. tabaci در روز بیستم 4/0 و در جمعیت مفشدوزک لکه هلالی پرورش یافته روی A. singularis در روز بیستم حدود 2/0 بود. همچنین ارزش تولیدمثلی (Vxj) کفشدوزک لکه‌هلالی ماده رویA. singularis در روز سی و دوم به میزان 14/70، و روی B. tabaci در روز سی و نهم به میزان 91/30 مشاهده شد.
کلیدواژه ها