بررسی امکان استفاده از پودر UV برای علامت‌گذاری حشرات کامل شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی Tuta absoluta (Lepidoptera: Gelechiidae)
کد مقاله : 1070-24IPPC (R3)
نویسندگان
گروه آموزشی گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، شهرستان مراغه
چکیده
شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی Tuta absoluta Meyrick (Lep., Gelechidae) از مهم‌ترین آفات گیاه گوجه‌فرنگی Solanum lycopersicum در ایران و جهان به شمار می‌آید که به دلیل قابلیت تولیدمثل بالا و طول نسل کوتاه آسیب اقتصادی زیادی وارد می‌سازد. پیگیری حرکت حشرات با انواع مختلفی از علامت‌گذاری‌ها برای ارزیابی دینامیک‌های جمعیتی حشره، پراکندگی، زیست شناسی (رفتار در اقلیم)، رفتار تغذیه‌ای، اثرات متقابل سطح تغذیه‌ای و اثرات متقابل اکولوژیکی دیگر ضروری می‌باشد. از این رو علامت‌گذاری مطلوب و ایده‌آل بایستی از نظر زیست محیطی ایمن، کم هزینه و آسان کاربرد بوده و همچنین دوام کافی داشته و مانع زیستن طبیعی حشره نباشد. علامت‌گذاری حشرات با جثه کوچک یکی از محدودیت‌های مطالعه پراکنش این حشرات می باشد و یافتن روش مناسب و مقدار ماده لازم برای علامت‌گذاری در مطالعات مذکور تعیین کننده می باشد. در پژوهش حاضر سه غلظت 1 و 8/0، 6/0 میلی‌گرم پودر UV-Elements, Tagesleuchtpigment برای علامت‌گذاری به روش لرزشی در ظرف استفاده شد. آزمایش روی رقم گوجه‌فرنگی Newton، در شرایط گلخانه‌ای (دمای 5±22 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) انجام گرفت و اثر تیمارها روی میزان تخم گذاری و طول عمر حشرات کامل در 10 تکرار بررسی شد. پس از مرگ حشرات با استفاده از لامپ UV-lamp, 360 nm برای ردیابی علامت‌ها و تعیین جنسیت حشرات مورد استفاده قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS-statistices Version 23 با آزمون من-ویتنی آنالیز شد. بیشترین تخمگذاری مربوط به تیمار شاهد با 40/2 ± 5/45 عدد که با غلظت 6/0 پودر تفاوت معنی‌داری نداشته و کمترین مقدار این پارامتر مربوط به غلظت‌های 1 و 8/0 میلی‌گرم از پودر به ترتیب برابر 18/1 ± 6/20 و 65/1 ± 2/21 بود که با تیمار‌های شاهد و 6/0 اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد نشان داده است. بیشترین مقدار طول عمر حشره ماده به ترتیب مربوط به حشرات تیمار شاهد و حشرات علامت‌گذاری شده با غلظت 6/0 میلی‌گرم به ترتیب برابر با 22/0 ± 6/8 و 22/0 ± 5/8 روز و کمترین آن مربوط به حشرات علامت‌گذاری شده با غلظت‌های 1 و 8/0 میلی‌گرم از پودر به ترتیب برابر با 17/0 ± 7/6 و 12/0 ± 9/6 روز بود که اختلاف معنی‌داری بین شاهد و غلظت‌های 1 و 8/0 میلی‌گرم وجود داشت. اثر تیمارها روی طول عمر حشرات نر نیز مشابه نتایج طول عمر ماده بدست آمد. نتایج نشان داد که غلظت‌های 1 و 8/0 میلی‌گرم باعث اختلال در چرخه زندگی حشره و کاهش در طول عمر و تخمگذاری حشرات کامل می‌شود در حالی که مقدار 6/0 میلی‌گرم اثرات نامطلوبی را سبب نشده است. این نتایج نشان می‌دهد که مقدار 6/0 از پودر UV می‌تواند مقدار بهینه استفاده از این پودر در علامت‌گذاری حشرات کامل شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی باشد.
کلیدواژه ها