تنوع بیماری‌زایی و ژنتیکی جدایه‌های قارچ Wilsonomyces carpophilus عامل بیماری لکه‌غربالی درختان میوه هسته‌دار در مناطق میاندوآب و اشنویه
کد مقاله : 1108-24IPPC (R3)
نویسندگان
11گروه گیاهپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران
2عضو هیت علمی دانشگاه ارومیه
چکیده
بیماری لکه‌غربالی (Shot hole) یکی از مهم‌ترین بیماری‌های درختان هسته‌دار است که خسارت فراوانی وارد می‌کند. در راستای مطالعه این بیماری طی فصل بهار و تابستان 1397 از باغات هسته‌دار آلوده‌ی مناطق میاندوآب و اشنویه بازدید به عمل آمد و نمونه‌های مشکوک به بیماری از اندام‌های مختلف (برگ‌ها، شاخه‌ها و میوه‌ها) جمع‌آوری شدند. اندام‌های آلوده پس از شستشوی سطحی با آب مقطر سترون، با استفاده از محلول هیپوکلریت سدیم 10 درصد (حاوی 5/0 درصد کلر فعال) به مدت یک دقیقه ضدعفونی سطحی شدند و سپس با آب مقطر سترون سه بار شستشو گردیدند. پس از رطوبت‌گیری نمونه‌ها، قطعاتی به‌اندازه تقریبی یک سانتی‌مترمربع از قسمت‌های آلوده به همراه نواحی سالم به تشتک‌های پتری حاوی محیط‌های کشت، محیط‌های کشت سیب زمینی-دکستروز-آگار (PDA) و آب-آگار دو درصد (WA 2%) و APDA (محیط غذایی PDA حاوی 5/2 میلی‌لیتر در لیتر اسید لاکتیک 25 درصد) و دمای 220 درجه سلسیوس منتقل شدند. قارچ‌های رشد کرده به روش تک کنیدیوم خالص‌سازی شدند. در مجموع 54 جدایه از اندام‌های مختلف درختان میوه هسته‌دار از نواحی مختلف شهرستان‌های میاندوآب و اشنویه جداسازی و خالص‌سازی گردیدند. بر اساس ترکیبی از ویژگی‌های ریخت‌شناختی و نیز مطالعات مولکولی بر مبنای توالی‌های ناحیه‌ی ITS-rDNA (7 جدایه انتخابی)، همه‌ی جدایه‌ها Wilsonomyces carpophilus شناسایی شدند. تمامی جدایه‌های انتخابی هیچ تفاوت نوکلئوتیدی در ناحیه ITS نشان ندادند و صد در صد یکسان بودند و با جدایه‌های نماینده گونه مذکور گروه‌بندی شدند. تفاوت معنی‌داری در رنگ پرگنه، سرعت رشد و بیماری‌زایی جدایه‌ها روی برگ‌های درختان بادام، هلو، آلو، زردآلو، گیلاس و آلبالو مشاهده گردید. همچنین، تنوع ژنتیکی جدایه‌ها با استفاده از نشانگر ISSR با هفت آغازگر انتخابی ارزیابی شد و ارتباط مشخصی بین منطقه جغرافیایی، اندام‌ها و میزبان گیاهی با گروه‌های ژنتیکی شناسایی شده مشاهده نشد. تعداد کل هاپلوتیپ‌های شناسایی شده در بین 54 جدایه، 45 هاپلوتیپ بود و اغلب آن‌ها تک عضوی بودند. با توجه به نتایج حاصل، تعداد نسبتاً زیاد هاپلوتیپ‌ها بیانگر این مطلب است که جمعیت قارچ از تنوع ژنتیکی بالایی در مناطق مورد مطالعه برخوردار است.
کلیدواژه ها