پارامترهای دموگرافی شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) با تغذیه از ارقام مختلف گوجه‌فرنگی

کد مقاله : 1111-24IPPC (R3)
نویسندگان
1دانشگاه خلیج فارس، دانشکده کشاورزی، گروه گیاهپزشکی
2گروه گیاهپزشکی،دانشکده کشاورزی،دانشگاه خلیج فارس بوشهر،بوشهر،ایران
3گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
چکیده
گیاه گوجه‌فرنگی با نام علمی Solanum lycopersicum L. رتبه چهارم را در بین سبزیجات از لحاظ تولید داراست. شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی با نام علمی Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) یکی از آفات مهم این گیاه است. آلودگی نواحی تولید کننده گوجه فرنگی به این آفت در 10 سال اخیر از سه درصد به 60 درصد افزایش یافته است. استفاده از آفتکش‌های شیمیایی نه تنها موجب آلودگی محیط زیست و از دست رفتن دشمنان طبیعی این آفت می‌شود، بلکه ظهور آفات ثانویه و بروز پدیده مقاومت در آفت را نیز محتمل‌تر می‌کند. به منظور معرفی ارقام مقاوم و حساس، در این پژوهش تاثیر تغذیه از برگ‌های پنج رقم گوجه‌فرنگی رایج در استان بوشهر شامل تی‌دی، کارون، پتوپراید، متین و 8320 بر پارامترهای جدول زندگی این حشره در شرایط آزمایشگاهی (1 ± 5/27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16:8 ساعت روشنایی به تاریکی) با اجرای طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. پیش از شروع آزمایش، حشرات جمع‌آوری شده دو نسل بر روی هر کدام از ارقام پرورش داده شدند. پس از محاسبه این پارامترها با فرمول‌های عنوان شده توسط کری، مقادیر کاذب با استفاده از روش جک نایف محاسبه و با نرم افزار SPSS آنالیز واریانس شدند. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین نرخ خالص تولید مثل (R0) به ترتیب متعلق به رقم کارون (15/62) و متین (33/21) (نتاج ماده به ازای هر ماده) بود. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) این آفت با تغذیه از این ارقام به ترتیب 1461/0، 1779/0، 1381/0، 1114/0 و 1689/0 نتاج ماده به ازای هر ماده در یک روز بود. بیشینه ی نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) با اختلاف معنی‌داری نسبت به سایر ارقام مربوط به رقم کارون (1947/1) بود. کوتاه‌ترین و بلندترین میانگین زمان دو برابر شدن جمعیت (DT) به ترتیب متعلق به ارقام کارون (90/3 روز) و متین (22/6 روز) بود. نتایج این پژوهش نشان داد که، ارقام کارون و متین به ترتیب حساس‌ترین و مقاوم‌ترین رقم به مینوز گوجه‌فرنگی هستند. با استفاده از ارقام مقاوم به آفت و تلفیق آن با سایر روش‌ها نظیر کنترل بیولوژیک می‌توان گام بلندی در راستای مدیریت بهتر آفت و کاهش استفاده از سموم زیانبار شیمیایی برداشت.
کلیدواژه ها
 
Title
Demographic study of tomato leaf miner Tuta absoluta (Meyrick) reared on different tomato cultivars
Authors
Abstract
Tomato (Solanum lycopersicum L.) ranks fourth in production among the most important vegetables. Among its pests, tomato leaf miner (TLM), Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) is one of the noxious pests. TLM-Infested tomato-producing regions have increased from 3% to 60% over the last 10 years. Using pesticides not only causes environmental pollution and decreases its natural enemies, but also encourages the emergence of secondary pests and pesticides-resistant TLM. In this study, effect of feeding on leaves of five common tomato cultivars in Bushehr provience including TD, Karon, Petoprid, Matin and 8320 on life table parameters of this pest investigated under laboratory conditions (27.5 ± 1 ° C, 65 ± 5 RH%, 16:8 L:D) to introduce TLM-resistant and susceptible cultivars using complete randomized design. The moths were reared on tomato cultivars for two generations before the start of experiment. After calculation of these parameters based on Carey equations, obtained pseudo–value data with Jackknife approach subjected to analysis of variance using SPSS software. Results revealed that the most and least value of net reproductive rate (R0) were belonged to Karon (62.15) and Matin (21.33) (female offspring/female), respectively. The intrinsic rate of increase (r) of pest reared on theses cultivars were 0.1461, 0.1779, 0.1381, 0.1114 and 0.1689 female offspring/female/day, respectively. The highest finite rate of increase (λ) with significant differences with other cultivars, was related to Karon cultivar (1.1947). The shortest and longest doubling time (DT) were obtained on Karon (3.90 day) and Matin (6.22 day), respectively. Results showed that among these cultivars, Karon and Matin are the most sensitive and resistant cultivars to tomato leaf miner, respectively. Using resistant cultivars and integration with other approaches such as biological control can lead to more accurate pest management and reduce using harmful chemical pesticides.
Keywords
antixenosis, Finite rate of increase, intrinsic rate of increase, Life table parameters