اولین گزارش از وقوع Phyllosticta yuccae عامل لکه‌برگی گیاه Yucca elephantipes در ایران
کد مقاله : 1130-24IPPC (R4)
نویسندگان
1دانشگاه شیراز
2دانشگاه شیراز-دانشکده کشاورزی-بخش گیاهپزشکی
3گروه گیاهپزشکی بخش گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز شیراز
چکیده
در طی بازدیدهایی که در سال‌های 1396 و 1397 از گلخانه‌های استان‌های فارس، تهران و بوشهر انجام شد، علائم لکه‌برگی در گیاهان یوکا فیلی (Yucca elephantipes) و یوکا زنگوله‌ای (Yucca gloriosa) مشاهده شد. پس از نمونه‌برداری تصادفی، گیاهان دارای علائم به آزمایشگاه منتقل شدند. بافت‌های آلوده به قطعات 5 تا 10 میلی‌متری قطعه قطعه شدند و ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم 1 درصد به مدت 2 دقیقه انجام شد و قطعات بعد از شست وشو با آب مقطر سترون، بر روی محیط کشت سیب‌زمینی- دکستروز- آگار حاوی اسید (APDA) قرار داده شد و در دمای 25 درجه سلیسیوس به مدت 7 روز نگه‌داری شدند. پس از جداسازی چهار جدایه قارچی، خالص‌سازی آن‌ها به روش تک اسپور انجام شد و شناسایی براساس ترکیب ویژگی‌های ریخت‌شناختی و توالی‌یابی ناحیه ITS-rDNA و بخشی از ژن‌هایACT و TEF-1α انجام شد. براساس بررسی‌های ریخت‌شناختی و نتایج فیلوژنیکی مبتنی بر ترکیب توالی‌های مورد بررسی، این جدایه‌ها متعلق به گونه Phyllosticta yuccae شناسایی شدند. پیکنیدیوم‌ها گرد، قهوه‌ای رنگ و دهانه‌ای به قطر 5-7 میکرومتر دارند که بر روی سطح بالایی برگ و هم‌چنین بر روی محیط کشت مشاهده شدند. سلول‌های کنیدیوم‌زا بلاستیک،استوانه‌ای و بی‌رنگ؛ کنیدیوم‌ها بی‌رنگ با اشکال گرد، بیضوی و تخم‌مرغی شکل، بدون دیواره عرضی همراه با یک زائده فوقانی بودند که توسط یک لایه نازک احاطه شده‌اند. به منظور اثبات بیماری‌زایی جدایه‌ها، ابتدا برگ‌های جوان و سالم گیاهان یوکا فیلی و یوکا زنگوله‌ای با آب مقطر سترون شسته شدند، پس از ضدعفونی سطحی با اتانول 70%، با دستمال کاغذی سترون خشک شدند. مایه-زنی برگ‌ها با استفاده از یک بلوک میسلیومی که از کشت 15 روزه قارچ روی محیط کشت PDA تهیه شد، انجام گرفت. برای مایه‌زنی گیاه شاهد نیز از بلوک PDA بدون میسلیوم استفاده شد. گیاهان در شرایط گل‌خانه نگه‌داری شدند و بعد از یک هفته از لحاظ بروز علائم مورد بررسی قرار گرفتند. گیاهان مایه‌زنی شده بعد از یک هفته علائم لکه‌برگی را نشان دادند، در حالی که گیاهان شاهد فاقد علائم بودند. به‌منظور تایید اصول کخ، قارچ مایه‌زنی شده به طور مجدد از برگ‌های دارای علائم جداسازی و مورد شناسایی قرار گرفت. این اولین گزارش از معرفی P. yuccae به عنوان عامل لکه‌برگی در گیاه یوکا فیلی در استان فارس و گیاه یوکا زنگوله‌ای در ایران می‌باشد.
کلیدواژه ها