طراحی پاتوسیستم بیماری نواری باکتریایی گندم

کد مقاله : 1133-24IPPC (R4)

¹گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان، رفسنجان، ایران

²گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر( عج ) رفسنجان

³گروه گیاهپزشکی، موسسه تحقیقات ثبت گواهی نهال و بذر، کرج

برای امکان‌سنجی کنترل یک بیماری گیاهی، اولین گام تعریف پاتوسیستم آن می‌باشد. به منظور طراحی پاتوسیستم، لازم است تا شرایط ایجاد بیماری در گیاه مطالعه شده و در محیطی تحت کنترل، شبیه‌سازی گردد. لکه نواری گندم که توسط Xanthomonas translucens pv. undulosa ایجاد می‌شود یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مخرب گندم و جو در دنیا می‌باشد. علائم مشاهده شده در ابتدا به صورت لکه‌ها یا نوارهای ریز نیمه شفاف و آبسوخته محدود به آوندها پدیدار شده. نوارها در ابتدا به رنگ سبز تیره بوده که به مرور به رنگ قهوه ای روشن تا زرد تبدیل می شوند و در مقابل نور حالت شفاف دارند. در این پژوهش، برای بررسی امکان کنترل بیولوژیک بیماری و طراحی پاتوسیستم، روش‌های مختلف آلوده‌سازی گیاه گندم توسط باکتری Xanthomonas translucens مورد مقایسه قرار گرفت. بدین منظور ، بذور ضدعفونی شده گندم رقم پیشگام به پنج روش مختلف از جمله: a)خیساندن بذر در سوسپانسیون آبی باکتری، b)خیساندن بذر در سوسپانسیون باکتری حاوی یک و نیم درصد کربوکسی متیل سلولز، c) خیساندن بذر در سوسپانسیون باکتری حاوی یک و نیم درصد صمغ عربی، d) تزریق باکتری به بذر خیس خورده و e)کشت بذر در خاک آغشته، به رقت‌های مختلف سوسپانسیون باکتری بیمارگر تلقیح شدند. برای این منظور غلظت‌هایی از سوسپانسیون تازه باکتری با چگالی نوری 2/0، 5/0، 1، 5/1 و 2 تهیه و به خاک استریل اضافه گردید و بذور گندم در آن‌ها کشت شد. سپس تمامی تیمارها در شرایط گلخانه با رطوبت نسبی بالای 70 درصد و متوسط دمای 30-25 درجه سانتی‌گراد به مدت 40 روز نگهداری گردیده و برای مشاهده علایم بیماری بصورت روزانه مورد بررسی قرار گرفت. علائم بیماری 14 روز پس از کاشت بذر در خاک آلوده بر روی بوته‌های سبز شده در گلدان‌های حاوی سوسپانسیون بیمارگر با غلظت 2/0 بطور خفیف و با غلظت 5/0 به وضوح آشکار گردید اما در سایر غلظت‌ها علائم نکروز و سوختگی برگ روی بوته ها دیده شد، این در حالی است که در سایر روش‌های آلوده‌سازی، تنها 10 درصد از بوته‌ها علائم بیماری را با شدت خفیف بروز دادند. در نتیجه با توجه به یافته‌های این پژوهش می‌توان خاک آغشته به سوسپانسیون تازه باکتری‌های بیماری‌زا با دانسیته نوری 5/0 را به عنوان بهترین پاتوسیستم جهت کشت بذر گندم و ارزیابی بیماری لکه نواری باکتریایی در نظر گرفت.

لکه نواری باکتریایی؛ پاتوسیستم؛ گندم