شناسایی و ردیابی ویروس همراه با پیچیدگی برگ مو 1 (Grapevine leafroll-associated virus 1) از تاکستان‌های استان خراسان رضوی
کد مقاله : 1234-24IPPC (R3)
نویسندگان
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، بخش گیاهپزشکی، مشهد، ایران
چکیده
انگور فرآورده صنعتی و اقتصادی با ارزشی است که، جایگاه ویژه‌ای در بین محصولات کشاورزی در سراسر دنیا و ایران دارد. در این بین بیماری‌های ویروسی هر ساله خسارت زیادی به این محصول وارد می‌کنند. بیماری پیچیدگی برگ مو، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی مو در تاکستان‌های سراسر دنیا است. این بیماری از تمام موکاری‌های جهان گزارش شده است و باعث خسارت‌های مزمن و طولانی مدت گشته به طوریکه میزان کاهش محصول سالیانه 20 تا 70 درصد گزارش شده است که علاوه بر کاهش کمی محصول، کاهش درصد قند میوه، کاهش رنگ و افزایش اسیدیته حبه‌ها را هم باعث می‌شود. ویروس همراه با پیچیدگی برگ مو 1 (Grapevine leafroll-associated viruses 1, GLRaV-1) متعلق به جنس Ampelovirus و خانواده Closteroviridae می‌باشد. در تحقیق حاضر، به منظور شناسایی GLRaV-1، طی بهار تا اوایل پائیز سالهای 1397 تا 1398 از تاکستان‌های استان خراسان رضوی به صورت انتخابی از گیاهان دارای علائم مشکوک به بیماری ویروسی نمونه‌برداری انجام شد. استخراج آر. ان. ای از تراشه‌های پوست سبز ساقه و برگ‌های جوان مو، با استفاده از بافر (Cetyl-trimethylammonium bromide, CTAB) انجام شد. از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز معکوس (RT-PCR) با استفاده از آغازگرهای اختصاصی (LEV1-C447/LQV1-H47) ویروس همراه با پیچیدگی برگ مو شماره 1، جهت ردیابی مولکولی ویروس فوق استفاده شد. در نمونه‌های آلوده به GLRaV-1 قطعه‌ای بطول 398 جفت باز مربوط به بخشی از پروتئین پوششی ویروس تکثیر گردید. در حالیکه در شاهد منفی هیچ باندی تکثیر نشد. تایید صحت قطعات همانندسازی شده با آغازگرهای اختصاصی مذکور، پس از تعیین توالی، موید آلودگی انگورها به ویروس GLRaV-1 بود. از مجموع 79 نمونه جمع آوری شده 21 نمونه آلودگی آنها اثبات گردید. در نمونه‌های فوق علائم بیماری پیچیدگی برگ، در فصل بهار قابل تشخیص نبود ولی در اواخر شهریور و اوایل مهر، ارقام با میوه رنگی، همراه با علائم پیچیدگی حاشیه برگ به طرف پایین (leaf rolling) و قرمزی برگ‌ها (leaf reddening) در حالیکه رگبرگ اصلی سبز باقی مانده بود، بودند. در صورتی که مو‌های آلوده در واریته های سفید، همراه با علائم زردی خفیف، ضخیم شدن و پیچیدگی برگ به طرف پایین بودند. اگرچه در نمونه های با علائم فوق وجود سایر ویروس ها و ویروئیدها به عنوان آلودگی مخلوط مورد بررسی قرار نگرفت. نتایج حاصل بیانگر گسترش وسیع این ویروس در تاکستان‌های استان خراسان رضوی می‌باشد.
کلیدواژه ها