کاربرد باکتری‌های Pseudomonas fluorescens و Bacillus subtilis در کاهش شدت بیماری ناشی از ویروس موزاییک گوجه‌فرنگی در شرایط گلخانه
کد مقاله : 1280-24IPPC (R3)
نویسندگان
1گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران
2گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.
3شرکت دانش بنیان توپاز ژن کاوش، کرج، ایران.
چکیده
ویروس موزاییک گوجه‌فرنگی (Tomato mosaic virus, ToMV) تولید محصول را در گوجه‌فرنگی به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. پژوهش حاضر جهت تعیین اثرات دو گونه باکتری محرک رشد با هدف کاهش شدت بیماری ناشی از ToMV در میزبان گوجه‌فرنگی (رقم Early Urbana Y) انجام گردید. دو جدایه‌ی باکتریایی شامل fluorescens Pseudomonas (Pf) و Bacillus subtilis (Bs) پس از اثبات خاصیت عدم آنتاگونیستی، در محیط کشت آگار مغذی (NA) کشت داده شد و سوسپانسیونی با حجم 10 میلی‌لیتر و غلظت 108 واحد تشکیل‌دهنده پرگنه در میلی‌لیتر (CFU/ml)، تهیه گردید. پس از رسیدن گیاهچه‌های گوجه‌فرنگی به مرحله‌ی دوبرگی، غلظت معینی از سوسپانسیون باکتری‌ها به صورت تکی (Pf یا Bs) و در ترکیب با یکدیگر (Pf+Bs)، به فرا‌ریشه‌ی گیاهان اضافه شد. پس از یک هفته، گیاهچه‌ها با ToMV مایه‌زنی و به مدت سه هفته جهت ظهور علایم نگه‌داری شدند. این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تیمار (Pf، Bs، Pf+Bs، شاهد منفی (گیاه مایه‌زنی شده با محیط LB فاقد باکتری (فراریشه) و بافر فسفات پتاسیم (برگ)) و شاهد مثبت (گیاه مایه‌زنی شده با ToMV)) و سه تکرار در شرایط گلخانه، به اجرا درآمد. شدت بیماری در دو فاصله‌ی زمانی شامل 22 و 30 روز پس از مایه‌زنی سنجیده شد بدین ترتیب که به گیاهان از 0 تا 4 امتیاز داده شد. همچنین شاخص‌های زیستی شامل ارتفاع و زیست‌توده‌ی گیاه جهت سنجش اثرات بیماری اندازه‌گیری شد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS واکاوی شدند. آلودگی ویروسی در گیاهان به کمک آزمون الایزای غیرمستقیم با استفاده از آنتی‌بادی چند‌همسانه‌ای تولیدشده علیه ToMV به اثبات رسید. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته و مقدار زیست‌توده (به ترتیب 38/27 سانتی‌متر و 05/11 گرم) مربوط به تیمار ترکیبی (Pf+Bs) بود که اختلاف معنی‌داری نسبت به تیمارهای شاهد منفی داشت (p≤0.05). همچنین نتایج بررسی‌های دو باکتری مذکور نشان داد که تیمارهای Pf و Bs در شاخص ارتفاع بوته (به ترتیب 83/24 و 74/24 سانتی‌متر) و مقدار زیست‌توده (به ترتیب 27/9 و 87/7 گرم) در رده‌ها‌ی بعدی قرار گرفتند. بررسی شدت بیماری نشان داد که تیمارهای Pf، Bs و Pf+Bs به ترتیب با میانگین شاخص 08/1، 41/1 و 91/. در مقایسه با شاهد مثبت (75/2)، کاهش معنی‌داری را در شدت بیماری نشان دادند (p≤0.05). همچنین، تیمار Pf+Bs بیشترین کاهش شدت بیماری را در مقایسه با سایر تیمارها نشان داد. به نظر می‌رسد که کاربرد ترکیبی از باکتری‌های P. fluorescens و B. subtilis می‌تواند اثر هم‌افزایی در بهبود شاخص‌های زیستی و کاهش شدت بیماری ناشی از ToMV در میزبان گوجه‌فرنگی داشته باشد.
کلیدواژه ها