اثرات ضدقارچی تیمول، منتول و مخلوط آنها بر روی قارچ Penicillium expansum عامل کپک آبی مرکبات

کد مقاله : 1312-24IPPC (R3)

¹دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان زنجان ایران

²گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

کپک پنیسیلیومی مرکبات یکی از بیماریهای انباری خسارتزا در مرکبات می‌باشد. تحقیق حاضر به منظور تعیین اثر ضدقارچی دو ماده تیمول و منتول و نیز مخلوط آن دو بر روی قارچ Penicillium expansum عامل کپک آبی پرتقال انجام شد. اثر بازدارندگی از رشد میسلیومی قارچ مذکور توسط منتول و تیمول و مخلوط این دو ماده به نسبت مساوی (1:1) به روش پتری دیش معکوس بررسی شد. بدین منظور، ابتدا مقدار یک میلی گرم از کریستال تیمول خالص و منتول خالص هر کدام بطور جداگانه در میزان 5 میلی لیتر حلال ان-هگزان حل شدند تا استوکهای منتول و تیمول به دست آیند. برای داشتن استوک منتول/تیمول (1:1) مقدار نیم میلیگرم منتول و نیم میلی گرم تیمول در 5 میلی لیتر از حلال ان هگزان حل شد. سپس از هر یک از سه استوک، در پنج حجم 2، 4، 8، 16 و 32 میکرولیتر بر روی دیسکی به قطر یک سانتی‌متر از کاغذ صافی واتمن شماره یک که درون درب پتری دیش به قطر دهانه نه سانتی متر قرار گرفته بود، ریخته شد. در داخل پتری دیش حاوی محیط کشت سیب زمینی دکستروز آگار جدایه قارچی کشت داده شد. در مجموع 15 نوع تیمار داشتیم و هر تیمار دارای چهار تکرار بود. در کشتهای شاهد هیچ نوع ماده ضدقارچی استفاده نشد. پس از گذشت هفت روز، قطر رشد کلونی در تیمارها اندازه‌گیری و ثبت شد. این آزمون در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد و تجزیه واریانس و مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون توکی در نرم افزارSAS انجام گرفت. بر اساس نتایج آنالیز داده‌ها مشخص شد که بین تیمارها اختلاف معنی‌داری در سطح 5 درصد وجود دارد. ترکیبات (تیمول/ منتول) و تیمول در حجم 32 و 64 میکرولیتر به طور کامل از رشد قارچ جلوگیری نمودند. منتول در حجم 2 میکرولیتر اثر بازدارندگی نداشت. همچنین محاسبه شاخص F نشان داد که بین دو ترکیب منتول و تیمول اثرات سینرژیستی وجود داشت (F<1). در نهایت بر اساس نتایج آزمایشگاهی، تیمول/منتول (1:1) با حجم 32 میکرولیتر جهت آزمون اثر بازدارندگی از پوسیدگی میوه های پرتقال انتخاب شد. آزمون اولیه میوه ها در حجم 32 میکرولیتر منجر به بازدارندگی کامل از پوسیدگی میوه ها نگردید که دلیل آن بزرگتر بودن ظروف نگه داری میوه ها در مقایسه با محیط داخل پتری دیش میباشد. لذا در آزمون های تکمیلی این پژوهش مقادیر بیشتری از این ماده بر روی میوه ها تیمار خواهند شد.

تیمول؛ منتول؛ کپک آبی مرکبات