تعیین دوره بحرانی رقابت علف‌های هرز در گوجه فرنگی نشایی (Lycopersicon esculentum) در کرمانشاه بر اساس درجه روز رشد
کد مقاله : 1331-24IPPC (R4)
نویسندگان
1گروه زرعت و اصلاح نباتات - دانشکده کشاورزی- دانشگاه بوعلی سینا- همدان- ایران
2گروه زراعت و اصلاح نباتات- دانشکده کشاورزی- دانشگاه بوعلی سینا- همدان- ایران
چکیده
تولید گوجه‌فرنگی در ایران علی‌رغم بهبود نسبی در سال‌های اخیر، هنوز در سطح مطلوبی قرار ندارد. یکی از مهم‌ترین عواملی که عملکرد و کیفیت گوجه‌فرنگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، رقابت علف‌های هرز است. به منظور تعیین زمان بحرانی رقابت علف‌های هرز با گوجه-فرنگی نشایی در کرمانشاه، آزمایشی مزرعه‌ای در سال 1395، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها در دو گروه تنظیم شدند. گروه اول شامل 6 تیمار آلوده به علف هرز تا 0، 15، 30، 45، 60 و 75 روز پس از انتقال نشاء و سپس عاری از علف هرز تا آخر دوره و گروه دوم شامل 6 تیمار عاری از علف‌های هرز تا 0، 15، 30، 45، 60 و 75 روز پس از انتقال نشاء و سپس آلوده به علف هرز تا آخر دوره بود. تراکم و وزن خشک کل علف‌های هرز با استفاده از کوادرات 1 × 1 متری برای تیمارهای تداخل و کنترل به‌ترتیب در انتهای هر دوره تداخل و انتهای دوره رشد گوجه‌فرنگی تعیین شد. مهم‌ترین گونه‌های هرز موجود در مزرعه آزمایشی عبارت بودند از توق (Xanthium strumarium)، دم‌روباهی (Alopecurus myosuroides)، عروسک پشت‌پرده (Physalis divaricata)، تاج‌خروس ریشه‌قرمز (Amaranthus retroflexus)، سلمه‌تره (Chenopodium album)، سوروف (Echinochloa crus-galli)، آفتاب‌پرست (Heliotropium europaeum)، خارشتر (Alhagi camelorum)، پیچک‌صحرایی (Convolvulus arvensis) و رنگینک (Chrozophora tinctoria). بیش‌ترین تراکم و وزن خشک کل علف‌های هرز در تیمار تداخل کامل (3/51 بوته و 564 گرم در مترمربع) و کمترین آن در تیمار تداخل تا 15 روز (3/8 بوته و 3/12 گرم در مترمربع) مشاهده شد. در دوره‌های کنترل نیز بیش‌ترین تراکم و وزن خشک کل علف‌های هرز در تیمار کنترل تا 15 روز (12 بوته و 4/475 گرم در مترمربع) و کمترین آن در تیمار کنترل تا 75 روز (7/5 بوته و 7/59 گرم در مترمربع) به‌دست آمد. تداخل کامل علف‌های هرز زیست‌توده کل، بیشینه شاخص سطح برگ و عملکرد میوه گوجه‌فرنگی را به ترتیب 2/67، 5/36 و 5/83 درصد در مقایسه با تیمار کنترل کامل، کاهش داد. دوره بحرانی رقابت علف‌های هرز با استفاده از توابع لجستیک و گامپرتز، با احتساب 5 و 10 درصد افت عملکرد قابل قبول، به‌ترتیب از 14 تا 89 روز پس از نشاکاری و از 19 تا 78 روز پس از نشاکاری به‌دست آمد که به‌ترتیب معادل 103 تا 1189 و 144 تا 1003 درجه روز رشد بعد از نشاکاری بود. در مجموع با توجه به تراکم کاشت پایین و بسته نشدن کامل کانوپی، لازم است از دو تا سه هفته بعد از نشاکاری (حدود 10 تا 12 برگی) مبارزه با علف‌های هرز گوجه‌فرنگی شروع و به مدت پنج تا شش هفته، ادامه یابد.
کلیدواژه ها