بررسی بیان ژن های مرتبط با مقاومت در مقابله با بیماری لکه موجی ‌‌در ژنوتیپ های گوجه فرنگی‌‌

کد مقاله : 1354-24IPPC (R3)
نویسندگان
1مدرس گروه زیست شناسی دانشگاه شهید رجایی فرهنگیان
2مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان
3گروه زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فلاورجان
چکیده
گوجه فرنگی، Solanum lycopersicum از محصولات مهم زراعی ایران و جهان است. بیماری لکه موجی از بیماری های مهم محصولات سبزی و صیفی، بلاخصگوجه فرنگی در مزارع و گلخانه ها بوده که در اثر گونه های متعدد با گونه غالبAlternaria alternata در کشور ایجاد می گردد. . یکی از راهکارهای مهم مدیریت بیماری های گیاهی، استفاده از ارقام مقاوم و یا متحمل می باشد . لذا، در این تحقیق، واکنش ۱۴ ژنوتیپ گوجه فرنگی به این بیماری در مرحله گیاهچه ای و گلدهی در دو آزمایش متفاوت (مستقل)، در شرایط گلخانه و در قالب طرح های آماری کامل تصادفی در سه تکرار و هر تکرار 10 بوته در هر مرحله، با مایه زنی ترکیبی از 5 جدایه A. alternata (Aa-A5, Aa-A6, Aa-H2, Aa-H3, Aa-I1) سکانس و بلاست شده، مورد بررسی قرار گرقت. هم چنین، میزان بیان ژن های مقاوم مرتبط با بیماریزایی PR2 ، رمز کننده آنزیم هیدرولیتیک 1و3 بتا گلوکاناز و PR3-BCH و PR3-ACH ، رمز کننده آنزیم هیدرولیتیک کیتیناز، با استفاده از روش qReal Time PCR و فعالیت اختصاصی آنزیم های کیتیناز و گلوکاناز با استفاده از روش اسپکتو فتومتری از طریق رنگ سنجی در برگ های گیاه آلوده (مایه زنی شده به مخلوط هاگ قارچ ها106 در میلی لیتر آب) در مقایسه با شاهد غیر آلوده ( مایه زنی شده با آب مقطر سترون) در دو مرحله رشدی گیاهچه ای و گلدهی مورد ارزیابی قرار گرفت. شدت بیماری در هر دو مرحله از رشد، در ۷ شاخص صفر الی۱۰۰(۰، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵، ۱۰۰) تعیین شد. بر اساس آنالیزهای آماری شدت بیماری در دو مرحله رشد، ژنوتیپ های مورد مطالعه به گروه های مختلفی از نظر سطح مقاومت دسته بندی شدند. در هر دو مرحله از رشد، ژنوتیپ های H.a.s 2274 و Esfahan local سطح بالایی از مقاومت را به قارچ عامل بیماری A. alternata نشان دادند. آنالیز آماری داده های حاصل از بیان ژن های مقاوم مرتبط با بیماریزایی نشان داد، بیان ژن های مقاوم PR2 و PR3-ACH در ژنوتیپ های مقاوم آلوده به قارچ عامل بیماری در مقایسه با ژنوتیپ های حساس مورد مطالعه و شاهدهای ان ها (فاقد مایه زنی به قارچ عامل بیماری) در مرحله گلدهی، 1 تا ۱۸ برابر افزایش یافت. هم چنین در این مرحله، افزایش سطح فعالیت اختصاصی آنزیم کیتیناز و گلوکاناز 1 تا ۶ برابر در برگ های ژنوتیپ های مقاوم آلوده به، A. alternata مشاهده گردید. همبستگی معنی داری بین فعالیت اختصاصی آنزیم کیتیناز و 1و3 بتا گلوکاناز با میزان بیان ژن های PR2 و PR3 در ژنوتیپ های مقاوم در هر دو مرحله از رشد مشاهده گردید . یافته های این پژوهش می تواند به نقش مهم این ژن ها در افزایش مقاومت و شناسایی منابع مقاومت در گوجه فرنگی به بیماری لکه موجی اشاره کند.
کلیدواژه ها