اولین گزارش Phenacoccus solenopsis (Hemiptera: Pseudococcidae) بر روی گیاه دارویی چای ترش در جنوب شرقی ایران
کد مقاله : 1359-24IPPC (R3)
نویسندگان
1- گروه زراعت، واحد ایرانشهر ، دانشگاه آزاد اسلامی، ایرانشهر، ایران
2گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد ، مشهد، ایران
3گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد ، مشهد، ایران.
چکیده
چای ترش (Hibiscus sabdariffa L) در سراسر جهان یک گیاه دارویی مهم از نظر اقتصادی محسوب می‌شود. این گیاه ، یک‌ساله و از خانواده Malvaceae است که به آن "چای قرمز" یا "چای مکی" نیزگفته شده و در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری سراسر جهان کشت می‌شود. این محصول در صنایع غذایی، آرایشی و دارویی مورداستفاده قرار می‌گیرد. شپشک های آردآلود، خانواده ای از خرطوم مفصلی ها با پراکندگی وسیع در کشورهای مختلف ازجمله ایران است. برخی گونه های این خانواده، پلی‌فاژ با دامنه‌ی میزبانی وسیع است که در سال‌های اخیر باعث خسارت‌های زیادی روی گیاهان زینتی در برخی مناطق ایران شده است. از دهه اول قرن بیستم، گونه های شپشک آردآلود به یک تهدید جدی برای کشاورزی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان تبدیل‌شده است. در این مطالعه گونه‌ای شپشک آردآلود برای اولین بار بر روی گیاه دارویی چای ترش گزارش می‌شود. طی بازدیدهایی که از مزارع چای ترش در سراوان در استان سیستان و بلوچستان در تابستان سال 1398 به عمل آمد، بوته‌های چای ترش آلوده به شپشک آردآلود مشاهده گردیدند. قسمت‌های آلوده شامل برگ‌ها و ساقه‌ها جمع‌آوری و در داخل پاکت و شپشک ها در داخل الکل 75% قرار گرفتند و جهت شناسایی به موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور ارسال شدند. جنس Phenacoccus با داشتن بیش از 180 گونه یکی از بزرگ‌ترین جنس‌ها در خانواده شپشک آردآلود است و دارای بیشترین تنوع زیستی می‌باشد. گونه های شپشک آردآلود یکی از مهم‌ترین آفاتی است که به گیاهچه ها و گیاهان بالغ چای ترش حمله می‌کنند و باعث خسارت‌های جدی بر عملکرد کمی و کیفی محصول می‌شوند. این اولین گزارش از گونه Phenacoccus solenopsis Tinsley بر روی گیاه چای ترش در ایران است که باعث خسارت اقتصادی شده که نهایتاً سبب خشک شدن گیاهان و برگ‌های جوان به دلیل مکیدن شیره‌های گیاه می‌باشد. با توجه به شدت آلودگی شپشک آردآلود در محل‌های نمونه‌برداری بر روی چای ترش، مطالعه جنبه‌های دیگری از جمله پراکنش، زیست‌شناسی، چرخه بیماری و مدیریت آن نیز ضروری به نظر می‌رسد.
کلیدواژه ها