ارزیابی برخی ویژگی‌های مورفولوژیک و بیوشیمیایی خیار (Cucumis sativus) در برابر عامل بیماری بوته‌میری خیار (Phytophthora melonis)
کد مقاله : 1383-24IPPC (R3)
نویسندگان
1دانشکده کشاورزی دانشگاه خوراسگان
2مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان
3دانشکده کشاورزی، دانشگاه خوراسگان
چکیده
اوومیست‌های همی‌بیوتروفیک تهدیدهای قابل‌توجهی برای طیف گسترده‌ای از گونه‌های کدوئیان محسوب شده و خسارات قابل توجهی به محصولات گیاهی وارد می‌نمایند. بالاخص، Phytophthora melonis که به طرز کاهش چشمگیری سبب کاهش عملکرد در خیار می‌گردد. به هر روی اطلاعات محدودی در مورد تعامل خیار – فیتوفتورا در دسترس است. در این تحقیق به منظور بررسی و ارزیابی مقاومت ژرم پلاسم خیار نسبت به بیماری بوته‌میری، مجموعه ای متنوع از ژنوتیپ‌های خیار تجاری داخلی و خارجی در دو مرحله رشدی گیاهچه‌ای و بلوغ مورد ارزیابی قرار گرفته و به چهار گروه مقاوم، نسبتاً مقاوم، حساس و بسیار حساس براساس درصد بوته‌میری گروه‌بندی شدند. علاوه بر این تنوع ژنتیکی این ژنوتیپ‌ها با استفاده از 15 نشانگرISSR بررسی گردید. مقدار محتوای اطلاعات چند شکل از 34/0 تا 45/0 متغیر بود. شاخص نشانگر بین 78/5 تا 45/9 و شاخص قدرت تفکیک بین 68/9 تا 95/14 برای نشانگرهای ISSR مورد استفاده متغیر بود. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل خوشه‌ای و تجزیه به مولفههای اصلی حاکی از ارتباط احتمالی بین الگوی خوشه‌بندی ژنوتیپ‌های خیار و سطح مقاومت در برابر بیماری بوته‌میری بود و نشان دهنده امکان به کارگیری نشانگرهای ISSR در بررسی مقاومت به بیماری و بهبود ارقام جدیدی است که نسبت به بیماری بوته‌میری، مقاومت نشان می‌دهند. علاوه بر این، تغییرات فعالیت فنیل آلانین آمونیا لیاز (PAL) ، پراکسیداز (POX)، کاتالاز (CAT)، سوپراکسید دیسموتاز (SOD) و پلی فنل اکسیداز (PPO) در زمان های مختلف پس از تلقیح در ریشه‌های خیار دو ژنوتیپ مقاوم ( SoheilوRamezz)، یک ژنوتیپ نسبتاً مقاوم (Baby)، سه ژنوتیپ بسیار حساس ( YaldaوExtrem, Mini 6-23)، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده، مورد بررسی قرار گرفت. اگرچه ، نتایج حاکی از افزایش فعالیت آنزیم‌های مرتبط با دفاع در ژنوتیپ‌های مقاوم و نسبتاً مقاوم پس از تلقیح بود ، لکن ارتباطی معنی‌داری بین روند فعالیت PPO ، SOD و CAT و مقاومت وجود نداشت. در کل، مقاومت خیار در برابر P. melonis با فعالیت‌های POX و PAL مرتبط بوده، اما ارتباطی با فعالیت های PPO ، SOD و CAT نشان نداد. نتایج حاصل از این تحقیق می‌تواند در برنامه‌های به‌نژادی خیار برای تولید ارقام مقاوم به بیماری بوته‌میری مفید واقع گردد.
کلیدواژه ها