برآورد اولیه تاثیر تناوب زراعی بر جمعیت گروه‌های مختلف تغذیه‌ای نماتدها در مزارع پروژه ملی گندم بنیان موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور (مراغه)
کد مقاله : 1389-24IPPC (R5)
نویسندگان
1بخش تحقیقات حبوبات، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور
2گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه
3گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
4بخش تحقیقات غلات، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور
چکیده
تناوب زراعی یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین روش‌های کنترل نماتدها است. با توجه به مضرات استفاده از ترکیبات شیمیایی برای کنترل نماتد-ها، اهمیت توجه به تناوب زراعی فزونی گرفته است و در بسیاری از موارد به روش مرسومی برای کنترل نماتد تبدیل شده است. به منظور بررسی اثر تناوب زراعی بر جمعیت گروه‌های مختلف تغذیه‌ای نماتدی، نمونه برداری‌هایی از مزارع پروژه ملی گندم بنیان - پلاتفرم موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور (مراغه-آذربایجان شرقی) انجام گرفت که طی سه سال گذشته تحت سناریوهای مختلف تناوب‌های زراعی با کشت محصولات و ارقام مختلف رایج و پیشنهادی مناسب مناطق دیم خشک و سردسیر، از جمله ارقام مختلف گندم و نخود بوده است. این آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه بلوک (تکرار) و انداره هر کرت 20×90 متر اجرا شده بود. سناریوی گندم-آیش- گندم به-عنوان شاهد انتخاب شد و نمونه‌برداری از آن و نیز دو سناریوی (الف): گندم (رقم هما)- نخود (رقم آنا)- آیش بدون خاک‌ورزی و (ب): گندم (رقم باران)- نخود (رقم آنا) (هر یک در سه تکرار) انجام گرفت. نمونه‌برداری به‌صورت برداشت پنج نمونه خاک به وزن تقریبا یک کیلوگرم از عمق 30 سانتی‌متری بصورت کاملاً تصادفی در یک مسیر زیگزاگ انجام شد و سپس نمونه‌های هر کرت با هم مخلوط شده و یک نمونه نهایی یک کیلوگرمی برای مراحل بعدی آزمایش برداشته شد. بعد از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه، نماتدها از حجم یکسان خاک (200 میلی لیتر) با استفاده از روش سینی استخراج شدند. سپس نماتدها در شرایط یکسان (هفت تکرار و هر تکرار یک میلی‌لیتر از محلولل استخراجی) و با استقاده از بینوکلر شمارش گردیدند. پس از اتمام شمارش، تجزیه آماری با استفاده از نرم افزار STATISTIX 10انجام شد. تجزیه واریانس داده‌های تبدیل شده نشان داد که بین تناوب‌های مختلف، در تعداد نماتدهای انگل گیاهی و باکتری‌خوارها اختلاف معنی‌دار به ترتیب در سطح 1% و 5% وجود دارد، در حالی‌که بین شکارگرها و همه‌چیزخوارها این اختلاف دیده نشد. هم‌چنین بین شکارگرها و همه‌چیزخوارهای بلوک‌ها اختلاف معنی‌داری مشاهده گردید. در مقایسه میانگین که با روش LSD انجام گرفت، مشخص شد که تعداد نماتدهای انگل گیاهی در تناوب‌های دارای نخود به طرز معنی‌داری بیشتر از شاهد است ولی بین تیمارهای دارای محصول نخود در تناوب ، اختلاف معنی‌دار از این نظر وجود نداشت. جمعیت نماتدهای باکتری‌خوار نیز در تناوب فاقد نخود (شاهد) به طور معنی‌داری بیشتر از تناوب‌های دارای نخود بود.
کلیدواژه ها