شناسایی مورفولوژیکی و مولکولیFusarium cf. oxysporum ، عامل پوسیدگی پس از برداشت میوه‌های گوجه‌فرنگی
کد مقاله : 1441-24IPPC (R3)
نویسندگان
1دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب دانشکده علوم پایه
2مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شاهد
3گروه گیاه پزشکی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
چکیده
گوجه فرنگی با نام علمی Lycopersicum esculentum L. متداولترین سبزی در جهان است. در سال‌های اخیر، روند تولید این محصول در ایران افزایش یافته و ایران جزء ده کشور اول جهان از نظر میزان تولید سالیانه این محصول است. بیماریهای پس از برداشت 10 تا 30٪ کل محصولات و در برخی از محصولات حساس مانند گوجه فرنگی بویژه در کشورهای در حال توسعه، بیش از 30٪ محصول را از بین می‌برند. به منظور شناسایی قارچ‌های بیماریزای پس از برداشت میوه گوجه فرنگی جهت ارزیابی کنترل پاتوژن با کاربرد اسانس‌های گیاهی در مراحل بعد، در سال 1398 از مزارع گوجه فرنگی استان مازندران و بازار میوه تهران بازدید بعمل آمد و میوه‌های دارای علائم آلودگی جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. پس از ضد عفونی کردن سطحی میوه‌ها، قارچ‌های بیماری زای آنها جدا‌سازی و خالص سازی شدند. بیماریزایی جدایه‌های خالص‌سازی شده روی میوه گوجه فرنگی مورد ارزیابی مجدد قرار گرفت و جدایه دارای بیشترین بیماریزایی (A17) جهت شناسایی انتخاب شد.. ویژگی‌های ریخت شناختی جدایه انتخاب شده پس از کشت روی محیط کشت‌های PDA و CLA، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین DNA ژنومی جدایه مورد نظر به روش CTAB استخراج و ناحیه ITS آن با استفاده از جفت آغازگر‌های ITS1F و ITS4 تکثیر و توالی یابی شد. پرگنه سه روزه این جدایه روی محیط کشت PDA سفید تا بنفش کم رنگ با میانگین قطر 4/3 سانتی‌متر، اغلب دارای اسپورزایی سریع؛ میکروکنیدیوم‌های عمدتا تک‌سلولی و به ندرت دو سلولی، تخم‌مرغی، بیضوی یا قلوه‌ای شکل به مقدار فراوان و به صورت مجتمع روی فیالید‌های منفرد و بلند تشکیل شدند. کلامیدیوسپور‌ها به فراوانی و اغلب به صورت زنجیری، چهار هفته پس از کشت روی محیط CLA تشکیل شدند. ماکروکنیدیوم‌ها روی محیط کشت‌های CLA و PDA تشکیل نشدند. بر اساس مقایسه ویژگی‌های ریخت‌شناختی بررسی شده با مشخصات ذکر شده در کلید‌های شناسایی معتبر و نیز مشابهت‌یابی توالی ناحیه ITS آن با توالی‌های موجود در بانک ژن (Megablast search)، این جدایه به عنوان گونه Fusarium oxysporum تشخیص داده شد ولی با توجه به عدم تولید ماکروکنیدیوم روی محیط کشت، در اینجا به صورت Fusarium cf. oxysporum گزارش شده است.
کلیدواژه ها