معرفی علف هرز مهاجم جدید پنجه شیطان (Ibicella lutea) در فضای سبز شهر ایلام و مزارع چغندر قند استان کرمانشاه
کد مقاله : 1502-24IPPC (R2)
نویسندگان
1گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام
2کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه
چکیده
پنجه شیطان نام عمومی میوه گیاهی از تیره مارتینیاسه (Martyniaceae) می باشد که میوه آن غلاف چوبی است که در یک سمت به دو شاخه یا پنجه خمیده شکل تقسیم شده است. مارتینیاسه خانواده کوچکی از گیاهان علفی می باشد که بومی مناطق گرمسیر آمریکای جنوبی و مرکزی می باشد. نام "پنجه شیطان" بواسطه شکل غلاف های بذر دوقلو بدان اطلاق می‌شود. پنجه های شاخ‌مانند بر روی غلاف ها به حیوانات بزرگ متصل می شوند و بدین طریق به پراکنش این گیاه هرز کمک می‌شود. در برخی موارد بخاطرشکل عجیب میوه دوشاخ آن، توسط انسان بعنوان تزیینی استفاده شده که ناخواسته بذر درون میوه پراکنده می‌گردد. این گیاه دارای برگهای پهن و گلهای زرد رنگ است و ارتفاع آن 50-20 سانتی‌متر می‌باشد. طی بررسی‌های مشاهده ای که در سالهای 98-1397 در کشتزارهای و فضاهای سبز استان ایلام و تا حدی کرمانشاه، مشخص گردید که فضای سبز دانشگاه ایلام (دریک قسمت) و همچنین یک کشتزار چغندرقند در روستای بدره گرد سلیمی از توابع بخش حُمیل شهرستان اسلام‌آباد غرب استان کرمانشاه توسط گیاه هرز مهاجم پنجه شیطان مورد هجوم واقع شده است. این گیاه هرز پیشتر در مناطق یاد شده وجود نداشته و ظاهراً بایستی آنرا به فهرست رستنی‌های استانهای ایلام و کرمانشاه اضافه نمود. از دلایل موفقیت و بقای این گیاه هرز مهاجم می‌توان تولید بذر فراوان، راحتی پراکنش میوه و بذر، عدم وجود همزیست‌های تکاملی و همچنین سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه را نام برد که شرایط را برای مهاجم شدن آن فراهم کرده است. به نظر می‌رسد بعلت رقابت شدید این گیاه هرز با محصولات تابستانه و همچنین فضای سبز؛ پایش مزارع و باغات و نیز قرنطینه گیاهی بایستی بصورت جدی مورد توجه قرار گیرد.
کلیدواژه ها