بررسی وضعیت مقاومت ارقام مهم تجاری و ژنوتیپ های امیدبخش جو نسبت به بیماری لکه قهوه ای نواری
کد مقاله : 1527-24IPPC (R3)
نویسندگان
1دانشگاه فردوسی
2گروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشکاه فردوسی مشهد
3ریاست مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
چکیده
بیماری لکه قهوه ای نواری با عامل قارچی Pyrenophora graminea از بیماری های مهم بذر زاد جو در ایران می باشد که در چند سال اخیر در مناطق مهم تولید جو به ویژه استان خراسان رضوی شیوع و گسترش یافته است. در صورت استفاده از ارقام حساس و عدم ضدعفونی بذر، این بیماری می تواند خسارت قابل ملاحظه ای به محصول جو وارد کند. در این تحقیق مقاومت 46 رقم تجاری و ژنوتیپ های امیدبخش (ژنوتیپ های در حال بررسی هستند که پس از انجام اصلاح نباتات به عنوان ارقام تجاری معرفی می شوند که در این تحقیق از 23 ژنوتیپ امیدبخش استفاده گردید.) نسبت به بیماری لکه قهوه ای نواری در قالب طرح آزمایشی بلوک کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی (1396-98) در ایستگاه تحقیقات طرق (مشهد) مورد بررسی قرار گرفت. در سال زراعی 96-1395 ارقام و لاین های آزمایشی بصورت یک در میان با رقم حساس (یوسف) در مزرعه کشت شدند تا آلودگی بذری بصورت طبیعی در مرحله گلدهی انجام شود. ارزیابی مقاومت ژنوتیپ ها به روش دلوگو در مرحله گیاه کامل طی دو سال زراعی انجام شد که در این روش میزان درصد آلودگی به 5 گروه از سطح کاملا مقاوم تا بسیار حساس تقسیم بندی می گردد. نتایج تجزیه واریانس مرکب (با استفاده از نرم افزار SPSS) در دو سال حاکی از آن بود که تفاوت معنی داری در سطح 99 درصد در بین ژنوتیپ ها از نظر واکنش به بیماری لکه قهوه ای نواری وجود دارد. براساس نتایج بدست آمده، میزان آلودگی در سال دوم نسبت به سال اول بیشتر بوده است که نشان می دهد در صورت عدم ضدعفونی بذر، وقوع بیماری حتی در ارقام مقاوم و نیمه مقاوم نیز افزایش می یابد. بطور کلی ژنوتیپ های دو ردیفه مانند WB-90-14 و WB-90-15 نسبت به ژنوتیپ های شش ردیفه نظیر CB-93-3 و WB-89-5 از سطح مقاومت بالاتری نسبت به بیماری لکه قهوه ای برخوردار بودند. براساس نتایج بدست آمده، تعدادی از ارقام تجاری از جمله والفجر، دشت، بهمن، به رخ نسبت به این بیماری مقاوم و ارقام ضحاک، ریحان-03 و نیک، نیمه مقاوم بوده اند.
کلیدواژه ها