اثر گیاهان اسفناج و همیشه بهار حاوی ترکیبات شبه هورمونی بر پرآسنجه‌های زیستی کنه تارتن دولکه‌ای، Tetranychus urticae
کد مقاله : 1571-24IPPC (R3)
نویسندگان
گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه.
چکیده
گیاهان در دفاع از خود در مقابل آفات ممکن است ترکیباتی را ترشح کنند که سیستم درون‌ریز آنها را مختل کند. اکدیستروئیدهای گیاهی و شبه‌هورمون‌های جوانی از جمله این ترکیبات هستند. گیاه اسفناج،Spinacea oleracea ، به عنوان گیاهی که اکدیستروئیدهای گیاهی را سنتز و ذخیره می‌کند و گیاه همیشه‌بهار، Calendula officinalis، به عنوان گیاهی که ترکیبات شبه هورمون جوانی را دارد، شناسایی شده‌اند. کنه تارتن دولکه‌ای، Tetranychus urticae Koch. (Acari: Tetranychidae) یک آفت پلی‌فاژ در بسیاری از نقاط دنیا است که نسبت به سموم شیمیایی مقاومت پیدا کرده است. از آنجا که شبه‌هورمون‌های حشرات انتخابی عمل می‌کنند و برای محیط زیست سالم هستند، بعضی از این ترکیبات می‌توانند با آفتکش‌های شیمیایی رقابت کنند. در این مطالعه پرآسنجه‌های رشد جمعیت کنه تارتن دولکه‌ای با تغذیه از دو میزبان اسفناج و همیشه‌بهار بررسی شد. مطالعات روی دیسک‌های برگی در شرایط آزمایشگاهی دما 2±25 درجه سلسیوس، رطوبت 5±60 درصد و دوره روشنایی: تاریکی 16: 8 ساعت و با 50 تکرار از هر گیاه انجام شد. هر 24 ساعت دیسک های برگی مورد بررسی قرار گرفته و زنده یا مرده بودن، مرحله زیستی و تعداد تخم های گذاشته شده ثبت می شد. داده‌ها با استفاده از جدول زندگی دوجنسی و نرم-افزار TWO SEX-MS Chart تجزیه شدند. نرخ ذاتی افزایش جمعیت این آفت روی اسفناج و همیشه‌بهار به ترتیب 2188/0 و 0199/0- روز، نرخ متناهی افزایش جمعیت 244/1 و 0980/0 روز، نرخ خالص تولیدمثل 52/21 و 74/0 تخم/ماده، مدت زمان تکمیل یک نسل 14 و 75/16 روز و نرخ ناخالص افزایش جمعیت 37/48 و 7/5 تخم/ماده محاسبه شد. نتیجه تحقیق نشان داد که کنه تارتن به‌طور منفی تحت تاثیر گیاه همیشه‌بهار قرار می‌گیرد و تنها 10% از جمعیت آن به مرحله بلوغ می‌رسند. در حالی که روی میزبان اسفناج، به راحتی بیولوژی خود را کامل نموده و در مرحله بلوغ نیز عملکرد آنها مشابه میزبان‌های اصلی‌شان (نظیر لوبیا و خیار) است. به نظر می‌رسد کنه تارتن دولکه‌ای مقاوم به اکدیستروئیدهای گیاهی باشد.
کلیدواژه ها