سمیت تنفسی سه اسانس گیاهی رز، بهارنارنج و یاس روی لاروهای سنین دوم، سوم و چهارم لاروی شب‏پره آرد، Ephestia kuehniella Zeller (Lep.: Pyralidae)، در شرایط آزمایشگاهی
کد مقاله : 1581-24IPPC (R4)
نویسندگان
1گروه گیاه پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی
2گروه گیاه پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران
3دانشگاه آزاد اسلامی- واحد مهاباد
چکیده
شبپره مدیترانهای آرد Ephestia kuehniella (Zeller) از آفات مهم محصولات انباری و با دامنه میزبانی وسیع بوده که خسارت زیادی را وارد میکند. با توجه به اهمیت اقتصادی آفات انباری و مقاومت آنها نسبت به حشرهکشهای متداول شیمیایی، یافتن یک روش ایمن، مناسب، اقتصادی و پایدار جهت کنترل و کاهش خسارت این آفات ضروری بنظر میرسد. استفاده از اسانسهای گیاهی یکی از روشهای مناسب جهت کنترل آفات انباری است که در سالیان اخیر مورد توجه قرار گرفته است لذا در تحقیق حاضر اثر کشندگی اسانس گیاهان گل رز، بهارنارنج و یاس بر روی لاروهای سنین دوم، سوم و چهارم شبپره مدیترانهای آرد مورد بررسی قرارگرفت. ابتدا اسانس گیاهان مزبور با استفاده از دستگاه اسانسگیری (Clevenger) استخراج گردید و در آزمایشهای زیستسنجی اثر کشندگی آنها روی لاروهای سنین دوم، سوم و چهارم پس از 24، 48 و 72 ساعت ارزیابی گردید. آزمایش‌ها در شرایط دمایی 2±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و در تاریکی انجام گرفت. در یک سری آزمایشات مقدماتی، غلظتهای حداقل و حداکثر که به ترتیب ۲۰ و ۸۰ درصد تلفات ایجاد کرده بودند تعیین شدند. سپس در فاصله این دو غلظت، چهار غلظت به روش فواصل لگاریتمی تعیین شد و در نهایت شش غلظت به همراه تیمار شاهد (آب مقطر) برای هر سن لاروی مورد استفاده قرار گرفت. برای آزمایش از ظروف پلاستیکی با حجم ۱۰۰ سی‌سی و با درب به قطر ۲ سانتی‌متر استفاده شد. غلظتهای مشخص از هر اسانس روی کاغذ صافی که در قسمت داخلی درب ظروف آزمایش تعبیه شده بود ریخته شد. برای هر تیمار ۶ تکرار و در هر تکرار ۱۰ عدد لارو هم سن به همراه ماده غذایی استفاده شد. مقادیر LC50 محاسبه شده برای اسانس گل رز به روش تدخینی روی لاروهای سنین دوم، سوم و چهارم پس از 24، 48 و 72 ساعت به ترتیب برابر با «60/640، 22/409 و 76/308»، «61/1030، 26/812 و 26/446» و «84/2019، 97/1841 و 32/1120» میکرولیتر بر لیتر هوا بود. مقادیر LC50 محاسبه شده برای اسانس بهار نارنج روی لاروهای سنین دوم، سوم و چهارم در سه زمان مزبور به ترتیب برابر با «70/1078، 06/949 و 72/658»، «25/1170، 25/1098 و 58/804» و «99/2311، 46/2200 و 13/2072» میکرولیتر بر لیتر هوا بود. همچنین مقادیر LC50 محاسبه شده برای اسانس یاس روی لاروهای سنین دوم، سوم و چهارم بعد از 24، 48 و 72 ساعت به ترتیب برابر با «18/1273، 35/951 و 88/636»، «98/1254، 28/2073 و 33/1183» و «35/3288، 56/2604 و 68/1761» میکرولیتر بر لیتر هوا بدست آمد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، با افزایش غلظت و زمان تأثیر اسانسها، میزان تلفات حاصل از آنها بر روی هر سه سن لاروی افزایش یافت. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که اسانسهای گیاهی در مدیریت آفات انباری میتوانند یک استراتژی و جایگزین مؤثر برای ترکیبات شیمیایی باشند.
کلیدواژه ها