شناسایی قارچ‌های همراه با مرگ گیاهچه و لکه برگی های قارچی در جعبه‌های نشاء برنج در استان گیلان
کد مقاله : 1628-24IPPC (R3)
نویسندگان
1گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
چکیده
یکی از مشکلات عمده اغلب گلخانه‌های تولید‌کننده نشاء برنج، ابتلای گیاهچه‌ها به بیمارگر‌های قارچی می باشد که باعث کاهش کمیت و کیفیت نشاها می شود. میزان و شدت بیماری مرگ گیاهچه و لکه برگی به شرایط محیطی، حساسیت ارقام و وجود عوامل بیماری‌زا بستگی دارد. به منظور شناسایی قارچ‌های بیماری‌زای مهم جعبه‌های نشاء برنج در استان گیلان، طی بهار سال‌های 1399-1398 از گلخانه‌های نشاء مختلف در استان گیلان بازدید به عمل آمد و نمونه‌هایی از خاک، ریشه و برگ جعبه‌های نشاء برنج مشکوک به مرگ گیاهچه و لکه برگی های قارچی جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. جداسازی قارچ‌های خاکزی با تکنیک سری رقت روی محیط کشتPDA حاوی آنتی‌بیوتیک استرپتومایسین انجام گرفت و برای جداسازی قارچ‌های برگ و ریشه، نمونه‌های برگ و ریشه پس از ضدعفونی سطحی به مدت 3-2 دقیقه با محلول هیپوکلریت سدیم 2 درصد، در 2 مرحله با آب مقطر سترون شستشو شدند و پس از خشک شدن با کاغذ صافی، روی محیط کشت PDA کشت و به مدت 10-7 روز در انکوباتور با دمای 25 درجه سلسیوس نگهداری شدند. قارچ‌های جداسازی شده به روش نوک ریسه خالص‌سازی و برای بررسی‌های بعدی به داخل لوله‌های آزمایشگاهی حاویPDA منتقل و درون یخچال نگهداری شدند. در مجموع قارچ‌های زیر از جعبه‌های نشاء برنج در استان گیلان جداسازی شدند: Bipolaris spp.، rosea Clonostachys، .sp Epicoccum، .Fusarium spp، Paecilomyces sp.، .sp Trichoderma و Trichothecium crotocinigenum. گونه‌های Bipolaris و Fusarium شناسایی شده شاملBipolaris australiensis ،B. australis ،B. cylindrica ،B. kusanoi ،B. oryzae ، B. sorghicola،B. victoria ، Fusarium fujikuroi،F. graminearum ، F. incarnatum-equiseti complex و F. lateritium می‌باشند. آزمون بیماری‌زایی جدایه‌های قارچی بدست آمده در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار برای 8 تیمار که شامل قارچ‌های Bipolaris australiensis، B. cylindrica، B. sorghicola، B. victoria، Fusarium fujikuroi، F. lateritium، Paecilomyces و Trichoderma بودند در شرایط گلخانه در دو دمای 2±30 درجه سلسیوس و 25-20 درجه سلسیوس روی بذر‌های جوانه زده انجام شد. نتایج آزمون بیماری‌زایی نشان داد که قارچ‌های فوق در دمای مناسب رشد نشاهای برنج (حدود 2±30 درجه سلسیوس) موجب سوختگی کامل و مرگ نشاها نمی شوند. به نظر می‌رسد یکی از عوامل مهم سوختگی و از بین رفتن گیاهچه‌های برنج، عدم کنترل دما در طول دوره پرورش گیاهچه‌های برنج می‌باشد.
کلیدواژه ها