تنوع گونه ای زنبورهای زیرخانواده Opiinae (Hymenoptera: Braconidae) در شمال مرکزی ایران
کد مقاله : 1678-24IPPC (R2)
نویسندگان
1دانشگاه تربیت مدرس
2دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه حشره شناسی کشاورزی
3موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع ، سازمان آموزش و ترویج تحقیقات کشاورزی
4دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده کشاورزی، گروه گیاهپزشکی
چکیده
خانواده Braconidae به عنوان دومین خانواده بزرگ راسته بال غشاییان شناخته می شود ، اکثر گونه ها پارازیتوئید اولیه مراحل نابالغ راسته های سخت بالپوشان، بالپولکداران و دوبالان می باشند. زنبورهای زیرخانواده Opiinae Blanchard, 1845 (Hymenoptera: Braconidae) نقش قابل توجهی در کنترل بیولوژیک گونه های راسته دوبالان، متعلق به خانواده های Agromyzidae، Anthomyiidae، Drosophylidae، Ephydridae و Tephritidae دارد. تنوع گونه‌ای زنبورهای زیرخانواده Opiinae در شمال مرکزی ایران شامل استان‌های البرز، تهران، قزوین، گیلان و مازندران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری با نصب تله‌های مالیز در ارتفاعات و زیستگاه‌های مختلف این استان‌ها در سال‌های 1389 و 1390 انجام شد. جمع‌آوری نمونه‌ها در سال 1389 به صورت هفتگی و در سال 1390 هر دو هفته یک بار انجام شد. در مجموع، 55 گونه و 15 جنس از این زیرخانواده جمع‌آوری و شناسایی شد .تنوع گونه‌ای زنبورهای این خانواده با استفاده از نرم‌افزار (Species Diversity & Richness (SDR مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس، شاخص-های فراوانی، تنوع، یکنواختی، غنای گونه‌ای و شاخص شباهت زیستگاه‌ها برای 55 گونه جمع‌آوری‌شده در تله‌های مالیز در چهار استان البرز-تهران، قزوین، گیلان و مازندران و همچنین به تفکیک دامنه‌های شمالی (استان‌های گیلان و مازندران) یا جنوبی (استان‌های قزوین، البرز و تهران) رشته‌کوه البرز محاسبه شدند. براساس نتایج بدست آمده، گونه Phaedrotoma exigua (Wesmael, 1835) با فراوانی 67/50، 94/52 و 20/17 درصد به ترتیب در استان‌های البرز-تهران، قزوین و گیلان و گونه Rhogadopsis reconditor Wesmael, 1835 با فراوانی 42/24% در استان مازندران به عنوان فراوان‌ترین گونه‌ها شناسایی شدند. براساس شاخص‌های تنوع آلفا مشخص شد که دو استان گیلان و مازندران همواره دارای تنوع بیشتری نسبت به استان‌های قزوین و البرز-تهران هستند. همچنین، تعداد گونه بیشتری (48 گونه) از دامنه‌های شمالی البرز در مقایسه با دامنه جنوبی (23 گونه) جمع‌آوری شد و شاخص‌های تنوع آلفا در دامنه شمالی بیشتر از دامنه جنوبی بود. با این حال، بررسی شاخص‌های یکنواختی نشان داد که شیب جنوبی البرز دارای یکنواختی بیشتری در مقایسه با شیب شمالی است.
کلیدواژه ها
Title
Species Diversity of the subfamily Opiinae (Hymenoptera: Braconidae) in North Central Iran
Authors
Abstract
Braconidae are the second largest family within Hymenoptera; the majority of species are primary parasitoids of immature stages of Lepidoptera, Coleoptera and Diptera. The subfamily Opiinae (Hymenoptera: Braconidae) are important for biological control of Diptera, mostly belonging to the families Agromyzidae, Anthomyiidae, Drosophylidae, Ephydridae and Tephritidae. The species diversity of parasitoid wasps of the subfamily Opiinae were studied in the north central Iran (including Alborz-Tehran, Qazvin, Guilan and Mazandaran provinces) during 2010-2011. Sampling was performed using Malaise traps installed in different altitudes and habitats of the provinces and sample collection from the traps was carried out weekly during 2010 and bi-weekly during 2011. A total of 389 specimens were identified representing 55 species within 15 genera. The species diversity of the subfamily Opiinae was studied using SDR software. Abundance, diversity, evenness, richness and similarity indices were evaluated for 55 species in four northern provinces. (Alborz-Tehran, Qazvin, Guilan and Mazandaran). According to the results, Phaedrotoma exigua (Wesmael, 1835) was the most abundant species in Alborz-Tehran (50.67%) followed by Qazvin (52.94%) and Guilan (17.20%) provinces, while the most abundant species in Mazandaran province was Rhogadopsis reconditor Wesmael, 1835 (24.42%). The alpha diversity indices indicated that Guilan and Mazandaran provinces are more diverse than Alborz-Tehran and Qazvin Provinces and that northern slope of Alborz Mountains (represented by Guilan and Mazandaran provinces) are more diverse than southern slope (i.e., Alborz-Tehran and Qazvin Provinces) in terms of both species number (48 vs. 23) and diversity indices. By contrast, evenness index indicated that southern parts of Alborz were more even than northern regions.
Keywords
Parasitoid wasps, Biodiversity, evenness, Richness, abundance