بررسی گوناگونی ژنتیکی جمعیت‌های زنبورعسل، Apis mellifera L.، در جنوب‌غربی ایران با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره‌ای
کد مقاله : 1699-24IPPC (R3)
نویسندگان
گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
چکیده
با توجه به اهمیت و ضرورت گوناگونی ژنتیکی در کار‌های بهنژادی، در این پژوهش تلاش شد تا گوناگونی و ساختار ژنتیکی چندین جمعیت زنبورعسل در بخشی از جنوب‌غرب کشور با استفاده از پنج نشانگر ریزماهواره‌ای (A7, A113, A24, A28, A29) بررسی و ارزیابی گردد. نخست، خرداد سال 1396 از 11 شهرستان همسایه هم در جنوب غرب کشور، در هر شهرستان چهار زنبورداری، از هر زنبورداری چهار کندو و از هر کندو تعداد 10 زنبور کارگر (رویهمرفته 1560) به صورت تصادفی گردآوری و درون محلول پامپل نگهداری گردید. DNA ژنومی 156 زنبور به روش CTAB استخراج، با پنج جفت آغازگر ریزماهواره‌ای تحت واکنش زنجیره‌ای پلیمراز قرار گرفت و محصولات روی ژل آگارز سه درصد الکتروفورز و برخی شاخص‌های مهم ژنتیکی آن‌ها ارزیابی گردید. با در نظر گرفتن نشانگرها به ازای جمعیت‌ها، میانگین تعدادآلل مشاهده شده (72/0 ± 8/5)، تعداد آلل مؤثر (6/0 ± 8/3)، شاخص شانون (13/0 ± 3/1)، هتروزایگوسیتی مورد انتظار (05/0 ± 6/0) و میانگین چند شکلی (5 ± % 57) برآورد شد. با محاسبه شاخص FST بیشترین اختلاف بین دو جمعیت نورآباد و یاسوج و کمترین اختلاف بین دو جمعیت بهبهان و باغملک برآورد گردید که این نتایج با در نظر گرفتن شاخص جریان ژنی که در نیمی از جمعیت‌ها بیشتر از دو بود، نیز تأیید شدند. در واقع جریان ژنی در بیشتر موارد ناشی از فعالیت‌های مهاجرتی می‌باشد که توانایی کاهش گوناگونی بین جمعیت‌ها را به همراه دارد. همچنین تعادل هاردی-وینبرگ اندازه‌گیری و دیده شد که اکثر جمعیت‌ها انحراف معنی‌داری از این شاخص داشتند. سرانجام نتایج بیانگر این بودند که تمامی نشانگرها دارای چند شکلی بوده و بیشترین میزان چند شکلی در نشانگر A7 برآورد گردید. همچنین براساس نتایج تجزیه واریانس مولکولی، میزان گوناگونی بین جمعیتی 27 درصد و درون جمعیتی 73 درصد محاسبه شد که بیانگر این حقیقت است که گوناگونی بین جمعیتی تا حد زیادی از گوناگونی درون جمعیتی ناشی شده است. گزینش ملکه توسط زنبورداران، اشتراک نقاط کوچ کلونی‌ها و وجود آلل‌های صفر می‌تواند توجیه کننده انحراف جمعیت‌ها از تعادل هاردی-وینبرگ و بیشتر بودن گوناگونی درون جمعیتی به گوناگونی بین جمعیتی باشد.
کلیدواژه ها