اثر کشندگی دو فرمولاسیون نانوسیلیکا روی حشرات بالغ سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.)
کد مقاله : 1702-24IPPC (R3)
نویسندگان
حق التدریس-مرکز آموزش عالی غیر انتفاعی آفاق ارومیه
چکیده
سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات Callosobruchus maculatus (F.) آفت کلیدی بسیاری از بذرهای حبوبات است. آلودگی به این آفت از مزرعه شروع شده و خسارت سنگین در انبار ایجاد می‌شود. با توجه به این‌که استفاده از سموم شیمیایی مشکلات متعددی نظیر بروز مقاومت و عدم سلامت محصول را در پی دارد، در این تحقیق اثر حشره‌کشی فرمولاسیون‌های تجاری و ایرانی نانوسیلیکا Aerosil® و Nanosav با میانگین اندازه ذرات به ترتیب 12 و 20-30 نانومتر علیه حشرات کامل سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات مقایسه شد. بذرهای حبوبات شامل ماش سیاه، لوبیا چشم‌بلبلی، ماش سبز، نخود و عدس هر کدام به میزان 80 گرم در ظروف شیشه‌ای 300 میلی‌لیتری ریخته شدند. پس از افزودن نانوذرات به بذرها، ظروف با درپوش فلزی بسته شدند و به منظور اختلاط یکسان ماده با بذرها، به مدت 5 دقیقه تکان داده شده و سپس 30 دقیقه ساکن ماندند تا ته‌نشین شوند. غلظت‌های اصلی شامل 20 تا 80 درصد کشندگی با آزمایشات مقدماتی و بر اساس فواصل لگاریتمی تعیین شدند که برای Nanosav در ماش سیاه، لوبیا چشم بلبلی، ماش سبز، نخود و عدس به ترتیب 13 تا 83، 28-128، 39-162، 47-261 و 42-219 میلی‌گرم بر کیلوگرم و در مورد Aerosil® به ترتیب 8 تا 48، 14-86، 26-124، 33-174 و 70-365 میلی‌گرم بر کیلوگرم بودند. آزمایشات در 5 غلظت و 4 تکرار انجام شدند. پس از نیم ساعت، درپوش ظروف باز شد و به هر تکرار 10 جفت حشره کامل (نر و ماده) یک‌روزه اضافه شد. سپس، درپوش ظروف به منظور تهویه مناسب با کش و توری محکم شد. شیشه‌ها در انکوباتور با دمای 1±28 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±55 درصد و در شرایط تاریکی قرار گرفتند. تلفات پس از 48 ساعت شمارش شد. داده‌ها برای برآورد غلظت کشنده LC50 با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 تجزیه پروبیت شدند. در فرمولاسیون Nanosav مقادیر LC50 در ماش سیاه، لوبیا چشم بلبلی، ماش سبز، نخود و عدس به ترتیب 9/33، 3/61، 2/82، 5/116و 99 میلی‌گرم بر کیلوگرم بود. برای فرمولاسیون Aerosil®، مقادیر LC50 به ترتیب 4/20، 4/35، 1/59، 3/79 و 165 میلی‌گرم بر کیلوگرم به دست آمد. بر اساس مقادیر LC50 و عدم همپوشانی حدود اطمینان، در همه بذرهای حبوبات به‌جز عدس، Aerosil® اثر حشره‌کشی بیشتری نسبت به Nanosav داشت. در حقیقت نانوسیلیکا با اندازه ذرات کوچک‌تر، درصد تلفات بیشتری در مقایسه با نانوذرات بزرگ‌تر ایجاد کردند فقط در عدس با توجه به پوشش بذر متفاوت چسبندگی ذرات حالت عکس داشت. بیشترین اثر حشره‌کشی هر دو فرمولاسیون روی حشرات کامل در ماش سیاه و کمترین سمیت Nanosav و Aerosil® به ترتیب در نخود و عدس مشاهده شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده Aerosil® در مقایسه با Nanosav کارایی بهتری در کنترل حشرات کامل دارد و می‌توان از آن به طور مؤثری در مدیریت تلفیقی C. maculatus استفاده کرد.
کلیدواژه ها