مطالعه ریخت شناختی،ریخت سنجی،و مولکولی نماتد های بیمارگر حشرات خانواده های Steinernematidae و Heterorhabditidae در شهرستان مراغه

کد مقاله : 1715-24IPPC (R3)

¹گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

²دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

³استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

نماتدهای بیمارگر حشرات از خانواده‌های Heterorhabditidae و Steinernematidae ، انگل‌های اجباری و کشنده حشرات هستند. چندین گونه از این نماتدها به عنوان عوامل کنترل زیستی طیف وسیعی از آفات به صورت تجاری در دسترس می‌باشند. در این مطالعه، فون نماتد‌های بیمارگر حشرات در زیست‌گاه‌های مختلف منطقه مراغه، واقع در شمال غربی ایران طی سال‌های 1396- 1398 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌های خاک برای بررسی حضور نماتد‌های بیمارگر حشرات با استفاده از طعمه گذاری با لارو پروانه موم خوار بزرگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. از 748 نمونه خاک مورد مطالعه متعلق به 187 محل مختلف، 13 مورد (9/6 درصد) از نظر وجود نماتد‌های بیمارگر حشرات مثبت بودند که 11 مورد (8/5درصد) از آنها شامل جدایه های Heterorhabditis و دو مورد (07/1 درصد) جدایه‌هایی از Steinernema بودند. برای شناسایی گونه ها، بسته به جنس، صفات ریخت شناختی و ریخت سنجی افراد هرمافرودیت، افراد جنسی و لاروهای عفونت زا مطالعه و تمامی جدایه‌های Heterorhabditis به عنوان گونه H. bacteriophora شناخته و جدایه های Steinernema تحت عنوان Steinernema sp. Isolate Maragheh 1 و Maragheh 2 نام‌گذاری شدند. جهت تایید صحت شناسایی، تجزیه و تحلیل تبارزایی بر اساس ترادف ناحیه D2/D3 ژن 28S-rDNA و آزمون دگرآمیزی در خصوص Steinernema مورد استفاده قرار گرفت. استخراج دی ان ای از یک عدد لارو عفونت زا انجام شد. فراورده حاصل از واکنش زنجیره پلیمرازی (PCR) بعد از خالص سازی، ترادف یابی گردید. فایل کروماتوگرام بعد از ویرایش با نرم افزار Chromas به همراه ترادف دیگر گونه های جنس Heterorhabditis با استفاده از نرم افزار Clustal X زیرهم چینی شد و سپس از نرم افزار MEGA X برای تجزیه و تحلیل تبارزایی استفاده گردید. آزمون دگر آمیزی جدایه‌های Steinernema نیز با استفاده از 20 میکرولیتر از همولنف لارو Galleria mellonella با جدایه شناخته شده S. carpocapsae IRA18 انجام شد. در درخت تبارزایی بیشترین پارسیمونی، جدایه های متعلق به جنس Heterorhabditis مورد بررسی به همراه گونه H. bacteriophora تشکیل یک گروه تک نیایی دادند که تایید کننده نتایج مطالعات ریخت شناختی بود و نشان داد همگی جدایه ها به گونه H. bacteriophora تعلق دارند. در رخت تبارزایی گونه‌ S. anatoliense به عنوان گروه خواهری جدایه‌های مورد مطالعه Steinernema ظاهر گردید. مطالعات تکمیلی جهت تایید گونه‌ جدایه‌های Steinernema مورد مطالعه لازم می باشد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که گونه H. bacteriophora فراوان ترین گونه از نماتدهای بیمارگر حشرات در نواحی زراعی و غیر زراعی شهرستان مراغه می باشد. این فراوانی می تواند گواهی بر سازگاری بالای این گونه به زیست محیط منطقه مورد بررسی و مناسبت احتمالی آن جهت گنجاندن در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات باشد.

واژگان کلیدی: بیشترین پارسیمونی؛ دگرآمیزی؛ تبارزایی؛ ITS-rDNA