واکنش لاینهای گندم نان به بیماری زنگ زرد در آزمایشات مقدماتی عملکرد در گرگان
کد مقاله : 1793-24IPPC (R3)
نویسندگان
1استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی - باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.
2موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
چکیده
بیماری زنگ زرد (Puccinia striiformis f. sp. tritici) مهمترین بیماری گندم در ایران است که در اغلب مناطق کشور مشاهده میشود. اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور به دلیل رطوبت نسبی بالا بیشتر مستعد این بیماری است. استفاده از ارقام مقاوم به بیماری زنگ زرد بهترین روش کنترل این بیماری و کاهش مصرف قارچکشهای شیمیایی است. در این پژوهش تعداد 160 لاین گندم نان که در آزمایشات مقدماتی عملکرد سال زراعی 99-98 بودند از نظر بیماری زنگ زرد در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای گسترش بیشتر آلودگی در حاشیه آزمایش رقم حساس فلات کشت شد. همچنین از رقم مقاوم تیرگان به عنوان شاهد مقاوم آزمایش استفاده شد. پس از استقرار کامل بیماری روی رقم حساس در مرحله گیاه کامل یادداشت برداری در مرحله ظهور برگ پرچم بر اساس تیپ آلودگی انجام و به صورت حساس (S)، نیمه حساس (MS)، مقاوم (R)، نیمه مقاوم (MR) و (O) مصون انجام شد. همچنین شدت آلودگی از 100-0 درجهبندی شد. از حاصل ضرب شدت بیماری در عدد ثابت مربوط به عکس العمل میزبان (O=0، R=0.2، MR=0.4، MS=0.8 و S=1) ضریب آلودگی محاسبه گردید. با توجه به شرایط مطلوب آب و هوایی در اواخر اسفند و فروردین بیماری زنگ زرد به خوبی مستقر و گسترش یافت. نتایج نشان داد که بر اساس تیپ آلودگی، 42 لاین (26 درصد) در گروه نیمه مقاوم، 36 لاین (23 درصد) در گروه نیمه حساس و 27 لاین (17 درصد) در گروه حساس به زنگ زرد قرار گرفتند. همچنین در 55 لاین (34 درصد) نیز هیچگونه علائم آلودگی مشاهده نشد. بر اساس ضریب آلودگی، 63 لاین (39 درصد) مقاوم، 26 لاین (16 درصد) نیمه مقاوم، 5 لاین (3 درصد) نیمه مقاوم تا نیمه حساس و 10 لاین (7 درصد) نیمه حساس بودند. از 10 لاین برتر از نظر عملکرد دانه، چهار لاین مصون، پنج لاین مقاوم و یک لاین نیمه مقاوم به زنگ زرد بودند.
کلیدواژه ها
Title
Reaction of bread wheat liens to yellow rust in preliminary yield trial in Gorgan
Authors
Abstract
Yellow rust disease (Puccinia striiformis f. sp. tritici) is the most important wheat disease in Iran and it is observed in most parts of the country. The warm and humid agro-climatic zone of northern Iran is prone to the emergence of this disease due to high relative humidity. The use of resistant cultivars is the most economical way to control this disease. In this study, 160 bread wheat genotypes in preliminary yield trials were evaluated for yellow rust disease n Gorgan agricultural research station in the 2019-2020 cropping season. To further spread the yellow rust infection, Falat cultivar (susceptible) was cultivated in the margin of the trail. Tirgan cultivar was also used as a resistant control in the trial. After complete establishment of the disease on the susceptible cultivar in the adult plant stage, data were recorded based on the infection type, as susceptible (S), Moderately susceptible (MS), resistant (R), Moderately resistant (MR) and immune (O). Infection intensity was also graded from 0-100. The coefficient of infection (CI) was calculated by multiplying the infection intensity in the constant values that is related to the plant response (O = 0, R = 0.2, MR = 0.4, MS = 0.8 and S = 1). Due to the favorable climatic conditions for the pathogen, in March and April, yellow rust disease was well established and spread. The results showed that based on the infection type, 42 lines (26%) were moderately resistant and 36 lines (23%) were moderately susceptible and 27 lines (17%) were susceptible to yellow rust. Also, no signs of infection were observed in 55 lines (34%). Based on coefficient of infection (CI), 63 lines (39%) were resistant, 26 lines (16%) were moderately resistant, 4 lines (3%) were moderately resistant to moderately susceptible and 10 lines (7%) were moderately susceptible. Of the top 10 lines in terms of grain yield, four, five and one lines were immune, resistant and moderately resistant to yellow rust disease, respectively.
Keywords
resistance, variation, selection, Adult plant