اولین گزارش از پوسیدگی خشک غده‌ی سیب‌زمینی ناشی از Sclerotinia sclerotiorum در ایران
کد مقاله : 1832-24IPPC (R3)
نویسندگان
دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز- بخش گیاهپزشکی
چکیده
سیب‌زمینی یکی از محصولات مهم اقتصادی است که در شهرستان اقلید استان فارس با سطح زیر کشت 6000 هکتار و میزان محصول 240000 تن کشت می‌شود. در اسفند ماه سال 1399 غده‌های سیب‌زمینی با علائم پوسیدگی خشک و اسکلروت‌های تشکیل شده در داخل غده برای تشخیص از منطقه اقلید فارس دریافت گردید. جداسازی از غده‌های آلوده دارای علائم انجام شد. غده‌های آلوده زیر شیر آب شسته و به مدت دو دقیقه در محلول هیپوکلریت سدیم نیم درصد آلودگی‌زدایی سطحی شدند. سپس با آب مقطر سترون شستشو و روی کاغذ صافی سترون خشک شدند. قسمت‌های آلوده غده به قطعات 2-3 میلی‌متری تقسیم و این قطعات روی تشتک‌های پتری حاوی محیط‌کشت سیب‌زمینی-دکستروز-آگار (PDA: عصاره360 گرم سیب‌زمینی، 15 گرم دکستروز، 20 گرم آگار و آب مقطر تا حجم یک لیتر) کشت شدند. تشتک-های پتری به مدت ده روز در دمای 25 درجه سلسیوس نگهداری شدند. پرگنه‌های قارچ روی محیط کشت، سفیدرنگ همراه با ریسه های پنبه-ای شکل بودند. اسکلروت‌های دارای شکل نامنظم روی پرگنه پراکنده بودند. این اسکلروت‌ها دارای اندازه پنج تا هشت میلی‌متر که ابتدا سفید تا کرم رنگ بودند و به‌تدریج رنگ آنها با گذشت زمان سیاه شد. بر اساس خصوصیات ریخت‌شناختی میسلیوم و اسکلروت، این قارچ (Lib.) Sclerotinia sclerotiorum تشخیص داده شد. به منظور اثبات اصول کخ، اثبات بیماریزایی با استفاده از غده‌های سیب‌زمینی و بلوک‌های میسلیومی انجام شد. غده‌ها قبل از مایه‌زنی با استفاده از اتانول 70 درصد آلودگی‌زدایی و روی آنها با استفاده از چوب‌پنبه‌سوراخ‌کن استریل پنج میلی‌متری، نقاط مورد نیاز برای مایه‌زنی ایجاد شد. بلوک‌هایی از محیط کشت شش روزه حاوی قارچ به این نقاط منتقل شدند و به منظور جلوگیری از خشک شدن، قسمت‌های مایه‌زنی‌شده با استفاده از پارافیلم پوشانده شدند. ده روز پس از مایه‌زنی، علائم پوسیدگی خشک و اسکلروت‌های تشکیل شده داخل بافت، در غده‌ها مشاهده شد و Sclerotinia sclerotiorum از غده‌های دارای علائم جداسازی گردید. قبلاً پوسیدگی سفید ساقه ناشی از Sclerotinia sclerotiorum از مزارع استان همدان گزارش شده است. این اولین گزارش از پوسیدگی خشک غده سیب‌زمینی ناشی از Sclerotinia sclerotiorum در ایران است. این علائم خیلی نادر است ولی کشاورزان باید آگاه باشند که زمانی که مزرعه دارای پوسیدگی سفید ساقه است، احتمال آلودگی و پوسیدگی غده سیب‌زمینی نیز وجود دارد.
کلیدواژه ها