ارزیابی مقاومت ارقام رایج نخود نسبت به سوسک چهار نقطهای حبوبات، (F.) (Col.: Chrysomelidae: Bruchinae) Callosobruchus maculatus
کد مقاله : 1876-24IPPC (R2)
نویسندگان
1گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
2گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان،خرم آباد، ایران
3گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
چکیده
دانههای حبوبات از مهمترین محصولات غذایی اقتصادی برای انسان در سراسر جهان میباشند که سرشار از پروتئین، کربوهیدرات، منیزیم، روی و آهن هستند. یکی از عوامل مهم خسارتزای حبوبات، سوسک چهار نقطهای حبوبات،Callosobruchus maculatus (F.) ، است که به ارقام مختلف لوبیا، نخود، ماش خسارت وارد میکند. این آفت سبب کاهش کمی و کیفی بذور حبوبات میشود. در این پژوهش، تاثیر ارقام مختلف نخود شامل آزاد، آزکان، عادل، هاشم، گوکسو و منصور روی پارامترهای تولید مثل و رشد جمعیت سوسک چهار نقطهای حبوبات در دمای 2±30 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره ی نوری 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی مطالعه شد. بر اساس جدول زندگی دو جنسی سنی مرحلهای و با استفاده از روش بوت استرپ (با تکرار 100000) پارامترها محاسبه شد. مقایسهکردن میانگین پارامترها با استفاده از آزمون بوت استرپ جفتی بر اساس تفاوت فواصل اطمینان (CI) در سطح پنج درصد انجام شد. نتایج نشان داد طولانیترین دوره کل قبل از تخمریزی (TPOP) سوسک چهار نقطهای حبوبات به طور معنیداری در رقم آزکان و کوتاهترین آن به ترتیب روی ارقام هاشم، منصور و عادل ثبت شد. سوسک چهار نقطهای حبوبات پرورشیافته روی ارقام آزاد و هاشم کمترین میزان باروری کل و روی رقم آزکان بیشترین میزان آن را داشت. کمترین و بیشترین میزان نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) این آفت به طور معنیداری روی ارقام آزاد و عادل (به ترتیب 124 /0 و 147/0 بر روز) مشاهده شد. همچنین کمترین و بیشترین مقدار نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) سوسک چهار نقطهای حبوبات تغذیهشده روی ارقام آزاد و عادل (به ترتیب 133/1 و 159/1 بر روز) به دست آمد. تفاوت معنیداری بین میانگین مدت زمان طول یک نسل (T) آفت روی ارقام مختلف نخود وجود داشت. سوسک چهار نقطهای حبوبات تغذیه شده از رقم آزکان (54/29 روز) دارای بیشترین مقدار T و کمترین مقدار آن روی ارقام هاشم و عادل (به ترتیب 38/26 و 41/26 روز) داشتند. از سوی دیگر، حشرات ماده پرورشیافته روی ارقام آزاد و عادل به ترتیب کمترین و بیشترین وزن را داشتند. بنابراین، با توجه به نتایج به دست آمده رقم آزاد نسبت به تغذیه C. maculatus نسبتاً مقاوم بوده و میتوان از این رقم در قالب مدیریت تلفیقی آفات در جهت کنترل این آفت استفاده کرد.
کلیدواژه ها
واژههای کلیدی: پارامترهای رشد جمعیت؛ حبوبات؛ جدول زندگی دو جنسی سنی مرحلهای؛ سوسک چهار نقطهای حبوبات
Title
Evaluation of the Resistance of Common Chickpea Cultivars to the Cowpea Weevil, Callosobruchus maculatus (F.) (Col.: Chrysomelidae: Bruchinae)
Authors
maryam tahmasebi folad, jahanshir shakarami, Mozhgan Mardani-Talaee
Abstract
Legume seeds are the most economically important products for humans worldwide, which is rich in protein, carbohydrates, magnesium, zinc, and iron. One of the most important harmful agents of legumes is the cowpea weevil, Callosobruchus maculatus (F.), which damages different cultivars beans, chickpeas, and mung beans. This pest reduces the quantity and quality of legume seeds. In this research, the impacts of different chickpea cultivars including Azad, Azkan, Adel, Hashem, Goksu and Mansour were studied on reproduction parameters and population growth of the cowpea weevil at 30±2 ° C, 60±5% relative humidity, and 12 L:12 D h photoperiod. The parameters were calculated based on the age-stage, two-sex life table, and using bootstrap method (with 100,000 replications). Mean comparison was performed using paired bootstrap test according to confidence interval (CI) of differences at the level of five percent. The results showed that the longest total pre oviposition period (TPOP) of the cowpea weevil was significantly recorded in Azkan cultivar and the shortest one on Hashem, Mansour and Adel cultivars, respectively. The cowpea weevil reared on Azad and Hashem cultivars had the lowest total fecundity and the highest amount on Azkan cultivar. The lowest and highest the intrinsic rate of increase (r) of this pest was significantly observed on Azad and Adel cultivars (0.124 and 0.147 day-1, respectively). The lowest and highest finite rate of increase (λ) of the cowpea weevil fed on Azad and Adel cultivars (1.133 and 1.159 day, respectively) were also obtained. There was a significant difference among the mean generation time (T) of the pest on different chickpea cultivars. The cowpea weevil fed on Azkan cultivar (29.54 days) had the highest T value and the lowest amount one on Hashem and Adel cultivars (26.38 and 26.41 days, respectively). On the other hand, female insects reared on Azad and Adel cultivars had the lowest and highest weight, respectively. Therefore, according to the obtained results, Azad cultivar is relatively resistant to C. maculatus feeding and it can be used in integrated pest management program of control this pest.
Keywords
Keywords: Population growth parameters, Legumes, The age-stage two-sex life table, the cowpea weevil