پارازیتیسم و تغییرات جمعیت زنبور Anastatus acherontiae پارازیتویید تخم شب‌پره برگ‌خوار دو نواری Streblote siva در شهر بوشهر
کد مقاله : 1199-24IPPC (R3)
نویسندگان
1استادیار بخش تحقیقات جنگل، مرتع و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، (سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی)
2استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور
3دانشیار گروه گیاه‏پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، ایران
4مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
5موسسه تحقیقات جنگل‎ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده
زنبور Anastatus acherontiae Narayanan (Hymenoptera: Euplemidae) پارازیتویید مرحله تخم شب‌پره برگ‌خوار دو نواری، Streblote siva (Lefebvre) (Lepidoptera: Lasiocampidae) است. برای بررسی پارازیتیسم و تغییرات جمعیت این زنبور پارازیتویید، دستههای تخم شب‌پره برگ‌خوار دو نواری بر اساس برنامه نمونهبرداری منظم هفتگی از درختان کُنار و کُنوکارپوس در شهرستان بوشهر جمع‌آوری شد. زنبورهای پارازیتویید خارج شده از تخم میزبان جمع‌آوری و شمارش شد و بدین ترتیب تغییرات جمعیت زنبور در طی نسلهای اول و دوم پاییزه و نسل بهاره حشره میزبان به دست آمد. با جمع‌آوری اطلاعات هواشناسی در منطقه مورد مطالعه و نزدیکترین ایستگاه، ارتباط بین میزان پارازیتیسم و تغییرات جمعیت پارازیتویید با دما مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان داد زنبور A. acherontiae در طبیعت دارای 2-3 نسل همپوشان در سال است. نسل اول این زنبور پارازیتویید در سال 1397 در اوایل مهر ظاهر شد و تخمهای نسل اول پاییزه شب‌پره برگ‌خوار دو نواری را در اوایل آبان پارازیته کرد و این روند در آذر ماه نیز ادامه داشت. از این تاریخ به بعد، خروج زنبورها به‌تدریج از تخمهای جمع‌آوری شده در طبیعت دیده شد. این نسل توانست در صورت تشکیل نسل دوم پاییزه میزبان، آنها را نیز پارازیته کند. در اواخر آبان نسل اول و دوم زنبور پارازیتویید به صورت همپوشان نسل دوم پاییزه میزبان را پارازیته کرد. نسل دوم زنبور پارازیتویید در اواخر اسفند تخمهای نسل بهاره میزبان را پارازیته کرد. آخرین افراد نسل دوم زنبور A. acherontiae اوایل فروردین ظاهر شدند و تا اردیبهشت تخمهای میزبان را پارازیته کردند. روند پارازیتیسم زنبور A. acherontiae با تغییرات جمعیت شب‌پره برگ‌خوار دو نواری هماهنگی نسبی داشت به طوریکه در طول سه نسل سه نقطه اوج تراکم تخم وجود داشت که سه نقطه اوج پارازیتیسم هم مشاهده شد. رگرسیون خطی بین درصد پارازیتیسم توسط این زنبور (y) و تراکم تخم شب‌پره برگ‌خوار دو نواری (x) برقرار شد. با توجه به آزمون آماری، شیب‌خط معنی‌دار بوده و متغیر مستقل می‌تواند متغیر وابسته را توصیف نماید. از طرفی با توجه به شیب‌خط رگرسیون مثبت، این پارازیتویید به‌صورت وابسته به تراکم عمل نموده است. درصد پارازیتیسم بر اساس منطقه، نسل میزبان، دما و نوع میزبان گیاهی از 25/3±12/43 تا 82/4±48/76 متغیر بود. میزان کسب این اطلاعات ارزشمند گامی به سوی تولید انبوه پارازیتویید و بهره جستن از آن در برنامههای مهار زیستی است.
کلیدواژه ها