کد مقاله : 1218-24IPPC (R4)

¹صادق جلالی ؛ ¹حمید ملا حسینی؛ ²حس الماسی

¹عضو هیئت علمی

²کارشناس

نماتدهای ریشه گره‌ای Meloidogyne spp. از عوامل مهم بیمارگر بوده و از روشهای مختلفی مانند کاشت ارقام مقاوم، تناوب زراعی، کنترل بیولوژیک برای کنترل آنها استفاده می‌شود. در این بررسی تاثیر نوعی بستر کاشت به نام محیا در کنترل این نماتد روی خیار گلخانه‏ای آزمایش شد. این ترکیب به صورت کمپوست و بر اساس آزمایش‌های خاک‌شناسی حاوی ترکیبات (10/0 % نیتروژن ، 05/0% پتاس، 05/0% آهن، 05/0% روی، بیش از 20% مواد آلی، 8% بیوماس، 2% فسفات آلی، 2% پتاس آلی و 20% کربن آلی) است. تیمارهای آزمایش شامل مقادیر صفر (خاک و ماسه)، 25، 50، 75 و 100 درصد از ترکیب مذکور به همراه نماتد و تکرار مقادیر فوق بدون نماتد به عنوان شاهد سالم در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار روی بوته‌های خیار رقم Ever green در گلخانه انجام شد. ریشه های خیار آلوده به نماتد ، از یک گلخانه خیار جمع آوری و پس از شستشوی ریشه ها و ضدعفونی سطحی با هیپوکلراید سدیم10% و شستشو با آب مقطر، توسط دستگاه بلندر خرد و سوسپانسیونی با جمعیت 200 عدد تخم و لارو در هر میلی لیتر، به عنوان مایه تلقیح آماده سازی شد. پس از اعمال تیمارها ، 200 میلی لیتر از سوسپانسیون که حاوی 4000 عدد تخم و لارو نماتد بود به هر گلدان اضافه و در شرایط گلخانه با میانگین دمای 8±24 درجه سانتی‌گراد نگه-داری شد. 38 روز پس از آلوده سازی، محتویات هرگلدان شامل ریشه و خاک جمع آوری و جمعیت نماتد در آنها محاسبه گردید. نتایج نشان داد بین تیمارهای آزمایش اختلاف معنی دار(01/0>p) وجود دارد. تیمارها از نظر شاخص گال در سه گروه شامل شاهد آلوده و بستر25 به ترتیب با 1/ 5 و 4/4 بیشترین و بستر 100 و 75 به ترتیب با 2/1 و 5/1 کمترین شاخص گال را داشتند. تیمارها از نظر جمعیت نهایی تخم و لارو نماتد در خاک و ریشه در 4 گروه قرار گرفتند، شاهد آلوده و بستر 25 به ترتیب با 5513 و 4855 عدد تخم و لارو نماتد در یک گروه و بسترهای 100 و 75 به ترتیب با 97 و 131 کمترین جمعیت نهایی نماتد را نشان دادند. فاکتور تولید مثل در تیمارهای شاهد و بستر25 به ترتیب با 4/1 و 2/1 و در بستر 100 و 75 به ترتیب با 05/0 و 1/0 بود. درصد افزایش رشد نماتد در خاک و ریشه در شاهد برابر با 6/37%+ و در بسترهای 75 و 100 به ترتیب برابر با 1/89%- و 1/95%- بود . از نظر فاکتورهای رویشی اختلاف معنی دار(05/0>p) در تیمارهای غیر آلوده به نماتد وجود داشت. شاهد غیر آلوده از نظر وزن تر و خشک، طول ساقه و ریشه با کمترین مقدار در یک گروه و تیمار بستر50 و 75 با بیشترین میزان در گروه جداگانه قرار گرفتند .

نماتد؛ بستر کاشت؛ خیار؛ گلخانه و کنترل غیر شیمیایی