تعیین ایدیومورف های تیپ های آمیزشی Venturia inaequalis عامل بیماری لکه سیاه سیب در جنوب استان آذربایجان غربی

کد مقاله : 1137-24IPPC (R3)

¹فریبرز آذری ؛ ²عبداله احمدپور؛ ³نبی خضری نژاد

¹گروه گیاهپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران

²مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه، میاندوآب

³گروه گیاهپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد

لکه سیاه سیب با عامل Venturia inaequalis یکی از مهم‌ترین و مخرب‌ترین بیماری‌های سیب در استان‌های کشت سیب در کشور می-باشد. برای ردیابی ایدیومورف‌های تیپ‌های آمیزشی این بیمارگر، در طی سال 1398 از باغات سیب جنوب استان آذزبایجان غربی بازدید به عمل آمد و نمونه‌های برگی، میوه و شاخه‌های آلوده جمع‌آوری گردید. اندام‌های آلوده پس از شستشوی سطحی با آب مقطر سترون، با استفاده از محلول هیپوکلریت سدیم 10 درصد (حاوی 5/0 درصد کلر فعال) به مدت یک دقیقه ضدعفونی سطحی شدند و سپس با آب مقطر سترون سه بار شستشو گردیدند. پس از رطوبت گیری نمونه‌ها، قطعاتی به اندازه تقریبی یک سانتی‌مترمربع از قسمت‌های آلوده به همراه نواحی سالم به تشتک‌های پتری حاوی محیط‌های کشت محیط‌های کشت سیب زمینی-دکستروز-آگار (PDA) و آب-آگار دو درصد (WA 2%) و APDA (محیط غذایی PDA حاوی 5/2 میلی‌لیتر در لیتر اسیدلاکتیک 25 درصد) و دمای 220 درجه سلسیوس منتقل شدند. همچنین، اندام‌های آلوده به روش کاغذ صافی مرطوب کشت شدند. جدایه‌های‌های رشد کرده به روش تک کنیدیوم خالص‌سازی شدند. در مجموع 62 جدایه از اندام‌های مختلف درختان سیب از نواحی مختلف شهرستان‌های میاندوآب (22 و 22 جدایه از دو باغ 1 و 2) و پیرانشهر (18 جدایه) جداسازی و خالص‌سازی گردیدند. پس از شناسایی ریخت‌شناسی جدایه‌ها، آغازگرهای تیپ آمیزشی بر اساس نواحی منطقه حفاظت شده α از ایدیومورف MAT1-1 و منطقه HMG از ایدیومورف MAT1-2 در بانک ژن (NCBI) با استفاده از نرم‌افزار Primer 3 طراحی گردید و فراوانی ایدیومورف‌های تیپ‌های آمیزشی جدایه‌های V. inaequalis به روش Multiplex PCR مورد مطالعه قرار گرفت. از بین 62 جدایه بررسی شده، 20 جدایه دارای تیپ آمیزشی MAT1-1 و 42 جدایه دارای تیپ آمیزشی MAT1-2 در کل جمعیت‌ها (سه جمعیت) بودند. هر دو تیپ آمیزشی در یک باغ در جمعیت‌های مورد بررسی ردیابی شد. در جمعیت‌های میاندوآب (باغ 1) و پیرانشهر هر دو تیپ آمیزشی با فراوانی تقریبا یکسان مشاهده گردید. در جمعیت میاندوآب (باغ 2) تیپ آمیزشی MAT1-2 از فراوانی بیشتری برخوردار بود. به علاوه، جدایه‌ها از همه جمعیت‌ها نیز جهت ارزیابی وضعیت باروری جنسی از طریق تلاقی متقابل با تیپ‌های آمیزشی مخالف در محیط کشت آب-آگار حاوی برگ-های سیب مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از گذشت دو ماه سدوتسیوم‌هایی فاقد آسک و آسکوسپور بالغ تشکیل گردید. در کل نتایج تحقیق حاضر نشان داد که جدایه‌های این بیمارگر از پتانسیل بالایی برای تولیدمثل جنسی در باغات جنوب استان آذربایجان غربی برخوردار هستند.

ریخت‌شناسی؛ تنوع ژنتیکی؛ طراحی آغازگر؛ multiplex PCR